Πολιτικό κενό ή ψευδαίσθηση δυναμικής; Το στοίχημα των «τριών» και το αίνιγμα των συσχετισμών

Νέα πολιτική ρευστότητα: Τσίπρας, Σαμαράς και Καρυστιανού αλλάζουν τους συσχετισμούς το 2026 – Tι κρύβουν οι μετρήσεις

Υπάρχουν περίοδοι στην πολιτική ζωή όπου η ακινησία δεν σημαίνει ηρεμία, αλλά αναμονή πριν από κάτι μεγαλύτερο. Στην τρέχουσα συγκυρία, τα βλέμματα στρέφονται σε τρεις πολιτικές προσωπικότητες, που είτε ψιθυρίζουν είτε υπονοούν πως σκέφτονται να ξαναγράψουν τον δικό τους ρόλο στη δημόσια σφαίρα: Αλέξης Τσίπρας, Αντώνης Σαμαράς και Μαρία Καρυστιανού.

Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις, μόνο κινήσεις. Ο πρώην πρωθυπουργός περιοδεύει παρουσιάζοντας το βιβλίο του και δοκιμάζει αφηγήματα. Ο Αντώνης Σαμαράς σιωπά, αλλά η σιωπή του μοιάζει περισσότερο με αναμονή παρά με απόσυρση. Ενώ, η Μαρία Καρυστιανού αφήνει να διαφανεί πως ετοιμάζει κάτι νέο, χωρίς όμως, να δίνει ακόμη σχήμα, πρόγραμμα και όρια.

Οι δημοσκοπήσεις ως καθρέφτης… αλλά ποιας πραγματικότητας

Οι μετρήσεις προσπαθούν να «συλλάβουν» αυτή τη ρευστότητα. Δεν καταγράφουν κόμματα, αλλά διαθέσεις, προσδοκίες, συμπάθειες. Οι πολίτες απαντούν περισσότερο σε ερωτήματα φαντασίας παρά πραγματικότητας: «αν υπήρχε αυτό το κόμμα, θα το ψήφιζες;».

Τα ποσοστά φαίνονται εντυπωσιακά. Από μονοψήφια έως διψήφια, με εύρος που κρύβει ελπίδες, αλλά και μεγάλες αυταπάτες. Οι μετρήσεις επιβεβαιώνουν πως υπάρχει πολιτικό κενό, αλλά δεν υπόσχονται εκλογική επιτυχία. Αντίθετα, μοιάζουν να καταγράφουν θυμό, κόπωση, απογοήτευση, ανάγκη για τιμωρία του «παλιού».

Στην περίπτωση της Μαρίας Καρυστιανού, η δυναμική μοιάζει περισσότερο με κύμα αντισυστημικότητας παρά με συγκροτημένο πολιτικό σχέδιο. Για τον Αλέξη Τσίπρα, το ερώτημα είναι αν μπορεί να πείσει ότι δεν επιστρέφει ως συνέχεια του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ως κάτι διαφορετικό, ακόμη όμως δεν έχει απαντήσει πειστικά. Ο Αντώνης Σαμαράς, από την πλευρά του, δείχνει να κοιτάζει προς τους πιο συντηρητικούς ψηφοφόρους, εκείνους που θεωρούν ότι η ΝΔ μετατοπίζεται προς το Κέντρο.

Τι θα συμβεί αν τελικά εμφανιστούν τρία νέα κόμματα

Το σενάριο ίδρυσης τριών νέων σχηματισμών το 2026 αλλάζει τους κανόνες. Τα μεγάλα ποσοστά των δημοσκοπήσεων θα συρρικνωθούν, όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα όταν η προσδοκία δοκιμάζεται στην κάλπη. Ακόμη κι έτσι όμως, τα νέα σχήματα μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτες.

Πιθανή συνέπεια είναι ο περαιτέρω κατακερματισμός του πολιτικού σκηνικού και η δυσκολότερη επίτευξη αυτοδυναμίας. Η σταθερότητα θα στηρίζεται όλο και περισσότερο σε συνεργασίες… την ώρα που οι συνεργασίες μοιάζουν πολιτικά πιο δύσκολες από ποτέ.

Η Νέα Δημοκρατία γνωρίζει ότι ακόμη και μικρές διαρροές προς μια πιθανή κίνηση Σαμαρά μπορεί να υπονομεύσουν τη συζήτηση περί τρίτης αυτοδυναμίας. Το ΠΑΣΟΚ δηλώνει αισιόδοξο, αλλά η συζήτηση για στρατηγική, συμμαχίες και κατεύθυνση παραμένει ανοιχτή. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται ίσως στη δυσκολότερη θέση, καθώς, μια κίνηση του Αλέξη Τσίπρα θα τον χτυπούσε στον πυρήνα της ταυτότητάς του.

Πολιτική αναδιάταξη με άρωμα… 2012

Το 2025 δεν ήταν εκλογική χρονιά. Ήταν όμως μια χρονιά υπόγειας πολιτικής έντασης. Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν τη Νέα Δημοκρατία σταθερά πρώτη, αλλά μακριά από τα επίπεδα αυτοδυναμίας. Το ΠΑΣΟΚ κινείται σταθεροποιημένο στη ζώνη του 11% έως 13%, χωρίς να καταφέρνει να χτίσει πειστική δυναμική πρωτιάς. Την ίδια στιγμή, η αντισυστημική ψήφος ενισχύεται, δείχνοντας ότι κάτω από την επιφάνεια ωριμάζει μια νέα, πιο απαιτητική και συχνά οργισμένη σχέση των πολιτών με το πολιτικό σύστημα.

Σε αυτό το περιβάλλον, τα σενάρια για την ενδεχόμενη ίδρυση τριών νέων πολιτικών σχηματισμών -από τον Αλέξη Τσίπρα, τη Μαρία Καρυστιανού και τον Αντώνη Σαμαρά- λειτουργούν ως καταλύτης. Το 2026 μπορεί να φέρει αναδιάταξη του πολιτικού χάρτη, αλλά και μια επιστροφή σε κλίμα που θυμίζει έντονα το 2012.

Η «Ιθάκη» και τα όρια του ΣΥΡΙΖΑ 2.0

Η παρουσίαση του βιβλίου «Ιθάκη» από τον Αλέξη Τσίπρα λειτούργησε ως πολιτικό γεγονός. Δεν ήταν απλώς μια αναδρομή στο 2015, αλλά ένα κείμενο δοκιμής προθέσεων: μια υπόρρητη δήλωση ότι δεν έχει τελειώσει πολιτικά.

Ωστόσο, οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί. Η δυνητική ψήφος στο πρόσωπό του κινείται λίγο πάνω από το 20%, ενώ, σύμφωνα με μέτρηση της Opinion Poll, εμφανίζει μικρή υποχώρηση περίπου δύο μονάδων σε μηνιαία βάση. Η απήχηση δεν φαίνεται να υπερβαίνει σημαντικά τον ιστορικό κορμό των ψηφοφόρων του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ. Πρακτικά, ο στόχος μοιάζει πιο ταπεινός: να «κλειδώσει» το περίπου 17% των τελευταίων εκλογών και να διεκδικήσει με όρους δεύτερης δύναμης.

Την ίδια ώρα, το εγχείρημα απειλείται από κάτι πιο σύνθετο: την εικόνα ενός «ΣΥΡΙΖΑ 2.0». Αν δεν προστεθούν νέα, αναγνωρίσιμα πρόσωπα, ο λόγος περί ανανέωσης και επανεκκίνησης κινδυνεύει να καταρρεύσει πριν ακόμη δοκιμαστεί στην πράξη. Οι επιφυλάξεις της Νέας Αριστεράς και δηλώσεις όπως εκείνη του Αλέξη Χαρίτση («Λαϊκό Μέτωπο του ενός δεν υπήρξε και δεν θα υπάρξει») υπενθυμίζουν ότι το εγχείρημα δεν θα είναι απλό.

Η οργή των Τεμπών και η «άφθαρτη» απειλή

Η περίπτωση της Μαρίας Καρυστιανού είναι διαφορετική. Γεννήθηκε μέσα από την τραγωδία των Τεμπών και εξελίχθηκε σε σύμβολο αγώνα και δικαίωσης. Το ενδεχόμενο ίδρυσης κινήματος, μολονότι αρχικά διαψεύστηκε, πλέον θεωρείται σχεδόν δεδομένο.

Και εδώ, οι αριθμοί μιλούν δυνατά. Σε δημοσκόπηση της Metron Analysis, περίπου το 30% δηλώνει ότι είναι αρκετά ή πολύ πιθανό να τη στηρίξει. Στην ίδια μέτρηση, ο Αλέξης Τσίπρας κινείται στο 22%. Η διαφορά δεν είναι μικρή: αποτυπώνει ισχυρό ρεύμα συμπάθειας, κυρίως αντισυστημικού χαρακτήρα.

Το ερώτημα όμως είναι άλλο: Μπορεί ένα μονοθεματικό -αρχικά- σχήμα να αντέξει στον χρόνο; Η ίδια μιλά για πρόγραμμα που θα διαμορφωθεί από «επιτροπή σοφών». Την ίδια στιγμή, οι αποστάσεις που κρατούν συγγενείς άλλων θυμάτων των Τεμπών δείχνουν πως η πολιτικοποίηση της οργής δεν θα είναι χωρίς κόστος.

Ο Αντώνης Σαμαράς και η δεξιά αναδιάταξη

Ο πρώην πρωθυπουργός κινείται πιο χαμηλόφωνα, αλλά με σαφή στόχευση. Ασκεί κριτική στη μετατόπιση της Νέας Δημοκρατίας προς το Κέντρο και επιχειρεί να εκφράσει ένα συντηρητικό ακροατήριο που αισθάνεται πολιτικά «ορφανό».

Οι πρώτες μετρήσεις του δίνουν ποσοστά γύρω στο 3% έως 5%. Μικρό, αλλά ικανό να προκαλέσει ζημιά σε ένα κυβερνητικό κόμμα που ήδη δυσκολεύεται να προσεγγίσει ξανά την αυτοδυναμία. Επιπλέον, ο ανταγωνισμός στη δεξιά πτέρυγα είναι σκληρός: η Ελληνική Λύση κινείται κοντά στο 10%, ενώ η Φωνή Λογικής πλησιάζει το 4% έως 5%. Σε αυτό το περιβάλλον, κάθε κίνηση του Σαμαρά δεν είναι απλώς προσωπικό εγχείρημα… είναι παράγοντας αναδιάταξης.

Η σκιά του 2012 πάνω από το 2026

Όλα τα παραπάνω δεν συνιστούν δεδομένη ανατροπή, συνιστούν όμως μεταβλητές. Οι μετρήσεις για υπό διαμόρφωση κόμματα συχνά υπερεκτιμούν προσδοκίες και υποτιμούν την πραγματική κάλπη, όπως έχει αποδειχθεί ιστορικά.

Παρ’ όλα αυτά, το κοινό μοτίβο είναι σαφές: πολυκομματισμός, μειωμένη δυνατότητα αυτοδυναμίας, αυξημένη δυσπιστία, ενίσχυση «θυμικών» επιλογών. Ένα σκηνικό που θυμίζει το 2012, με κατακερματισμό κεντροαριστεράς και δεξιάς, δύσκολες συνεργασίες και κυβερνήσεις υπό συνεχή πίεση νομιμοποίησης.

Το 2026, αν επιβεβαιωθούν οι σχεδιασμοί, μπορεί να αποδειχθεί η χρονιά όπου το πολιτικό σύστημα θα αναγκαστεί να ξαναμάθει κάτι παλιό: ότι καμία ηγεμονία δεν είναι δεδομένη και καμία οργή δεν μεταφράζεται αυτομάτως σε σταθερή πολιτική δύναμη.

Σχετικά άρθρα:

Βλαντίμιρ Πούτιν – Απειλεί ανοιχτά τη Δύση: Οι ξένες δυνάμεις θα χτυπηθούν – FinanceNews.gr Μητσοτάκης: Σκέψεις για απαγόρευση social media σε παιδιά κάτω των 16 – FinanceNews.gr Μετά το flash crash του Οκτωβρίου, ο χρυσός επιστρέφει ως πραγματική ευκαιρία – FinanceNews.gr Επίδομα Παιδιού Α21: Χρονοδιάγραμμα πληρωμής 6ης δόσης – Δικαιούχοι αναδρομικών