Πρωτοφανές: Στα -50 ευρώ η τιμή στο ρεύμα το μεσημέρι της Πρωτομαγιάς

Το φαινόμενο των αρνητικών τιμών μεγάλου εύρους που βιώνει συστηματικά η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, χτυπά τώρα άγρια και την Ελλάδα, με το κοντέρ στο εγχώριο χρηματιστήριο να «γράφει» – 50 ευρώ η Μεγαβατώρα για σήμερα μεσημέρι Πρωτομαγιάς!

Τα στοιχεία δείχνουν ότι λόγω αργίας, άρα πολύ χαμηλής ζήτησης και ενός συνδυασμού ηλιοφάνειας και ισχυρών βορειάδων που ευνοούν τη ταυτόχρονη υπερπαραγωγή αιολικών και φωτοβολταικών, το ελληνικό χρηματιστήριο θα έχει επί έξι συνεχόμενες ώρες (11.00-17.00) αρνητικές τιμές, με κορύφωση του φαινομένου στις 2 το μεσημέρι.

Αυτός είναι και ο λόγος που χιλιάδες επενδυτές θα προτιμήσουν σήμερα να κλείσουν τα πάρκα τους, δηλαδή να μη τα δουλέψουν καθόλου, καθώς διαφορετικά θα πρέπει να πληρώσουν – αντί να πληρωθούν – για να «διώξουν» από πάνω τους τη πλεονασματική ενέργεια. Το προβλέπουν οι ευρωπαϊκοί κανόνες κάθε φορά που ισχύουν αρνητικές τιμές, εν είδη αντικίνητρου για να προστατεύονται τα συστήματα από την υπερφόρτωση.

Ακόμη και να μη κλείσουν, θα τους κατεβάσει το διακόπτη ο ΑΔΜΗΕ. Το σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού, όπως δείχνει η νέα χθεσινή του προειδοποίηση προς τους χιλιάδες μικρούς παραγωγούς ΑΠΕ να είναι έτοιμοι να «βγάλουν σήμερα από την πρίζα» τα έργα τους για τις επικίνδυνες ώρες μεταξύ 11-17.00, καθώς διαφορετικά, εκτός από τις αρνητικές τιμές, τους περιμένουν και αυστηρές ποινές.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι για να αποφευχθούν παρατράγουδα και σκηνές τύπου… Ιβηρικής, οι περικοπές παραγωγής ΑΠΕ στην Ελλάδα σε μικρούς και μεγάλους πρόκειται σήμερα να χτυπήσουν ιστορικό ρεκόρ. Σε μια μέρα όπου το μέγιστο ωραίο πλεόνασμα ενέργειας υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τις 7 GWh (μεταξύ 10.30-12.30) και για όλη την ημέρα θα φτάσει τις 54 GWh, αναμένεται να πέσει το μεγαλύτερο «ψαλίδι» που έχει καταγραφεί ποτέ στην ελληνική αγορά.

Μπαράζ αρνητικών τιμών παντού στην Ευρώπη

Σαν επίδοση, το -50 €/ MWh, μπορεί να αποτελεί ιστορικό αρνητικό ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα, ωστόσο κοιτάζοντας τις τιμές στον χάρτη η εικόνα είναι πολύ χειρότερη στην υπόλοιπη ήπειρο, τόσο τη ΝΑ Ευρώπη, όσο και τη Δυτική και Κεντρική.

Καλές καιρικές συνθήκες, δηλαδή πολύ ήλιος και εξαιρετικά χαμηλή ζήτηση λόγω της αργίας, δείχνουν για σήμερα στις 2 το μεσημέρι (ώρα Κ. Ευρώπης), τιμή -142,42 €/MWh στην Ολλανδία, που κατατάσσει τη χώρα σε πανευρωπαϊκό πρωταθλητή με τη μεγαλύτερη αρνητική επίδοση.

Την ίδια ακριβώς ώρα, η Γερμανία και το Λουξεμβούργο γράφουν -129,99 €/MWh και ακολουθούν από κοντά η Ουγγαρία (-129,07 €/ MWh), η Πολωνία (-128,74), η Τσεχία (-128,47), η Αυστρία (- 125,77) και η Γαλλία (-109,55). Μοναδική εξαίρεση από τις μεγάλες αγορές η Ιταλία, με οριακά θετική τιμή την ίδια ώρα, στα 0,01 €/MWh.

Στη γειτονιά μας, η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι ακόμη φθηνότερες από εμάς, δηλαδή την ίδια ώρα έχουν ακόμη μεγαλύτερες αρνητικές τιμές (-100,59 €/ MWh) έναντι των ελληνικών (-50 €/MWh), εξ ου και οι πολλές σημερινές εισαγωγές προς Ελλάδα.

Καθώς η Βουλγαρία είναι φθηνότερη από εμάς, οι εισαγωγές από τη γείτονα αναμένεται να φτάσουν συνολικά τα 6 GW, για τα οποία οι επενδυτές που θα τα παράξουν και θα θελήσουν να τα πουλήσουν θα πρέπει, βάσει των ευρωπαϊκών κανόνων, να πληρώσουν αντί να πληρωθούν.

Το χέρι στην τσέπη…

Η υποχρέωση της πληρωμής ισχύει φυσικά και για τον παραγωγό ΑΠΕ στην Ελλάδα που θα επιλέξει σήμερα να πουλήσει σε ώρες με αρνητικές τιμές την ενέργεια του πάρκου του. Στη περίπτωση αυτή, για να εγχύσει σήμερα τη πλεονασματική του παραγωγή στο σύστημα π.χ. στις 2 το μεσημέρι, ο παραγωγός στην Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσει 50 €/MWh στο ελληνικό χρηματιστήριο (ΕΧΕ). Αντίστοιχα, για να κάνει το ίδιο στο βουλγαρικό σύστημα, ο παραγωγός στη Βουλγαρία θα χρειαστεί να πληρώσει 100,59 €/MWh στο χρηματιστήριο της χώρας (IDEX). Αυτός που έχει εξαγωγικά δικαιώματα από Βουλγαρία προς την Ελλάδα θα καρπωθεί το παραπάνω spread τιμών.

«Στη πραγματικότητα, όσοι επιλέγουν ανά την Ευρώπη να πωλούν τη πλεονασματική τους παραγωγή σε περιβάλλον αρνητικών τιμών είναι οι «οικονομικά αδιάφοροι» στις διακυμάνσεις των χρηματιστηρίων», σχολιάζει στο Euro2day.gr, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ), Στέλιος Λουμάκης.

Είτε δηλαδή οι καθετοποιημένοι παίκτες που εξισορροπούν τα κόστη της αγοράς χονδρικής με τα τιμολόγια που παρέχουν στη λιανική και άρα δεν επηρεάζονται. Είτε όσοι έχουν έργα με κλειδωμένες «ταρίφες» feed in premim, άρα θα πληρωθούν από τον εγχώριο ΕΛΑΠΕ, είτε αυτοί που έχουν συνάψει μακροχρόνιες διμερείς συμβάσεις (PPAs), επομένως συναλλάσσονται σε προσυμφωνημένες τιμές. Σε πλειάδα ευρωπαϊκών χωρών, όπου κυριαρχούν οι παραπάνω κατηγορίες επενδυτών, παρατηρείται σήμερα το φαινόμενο όλοι να πληρώνουν για να «διώξουν» από πάνω τους την περισσευούμενη ενέργεια.

Νέα πραγματικότητα και στοιχειώδης προστασία

Τη σκοτεινή αυτή πλευρά της πράσινης μετάβασης θα καταλάβουν καλά σήμερα όσοι γκρινιάζουν για τις περικοπές. Τα έργα που θα νιώσουν τη νέα αυτή κανονικότητα είναι αυτά των μη καθετοποιημένων παραγωγών, όσα δηλαδή έχουν Συμβάσεις Λειτουργικής Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης (ΣΕΔΠ).

Ολα αυτά, για την όποια ενέργεια παράξουν κατά τις κρίσιμες σημερινές ώρες θα χρειαστεί να πληρώσουν την αρνητική τιμή επί τις μεγαβατώρες που έριξαν στο σύστημα, στις εταιρείες που τους εκπροσωπούν, δηλαδή τους Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ). Εκείνοι με τη σειρά τους θα δώσουν τα ποσά στο Χρηματιστήριο. Η καταβολή λειτουργικής ενίσχυσης από τον ΔΑΠΕΕΠ επίσης αναστέλλεται.

Στοιχειώδη μόνο προστασία μπορούν να εξασφαλίσουν οι παραπάνω παραγωγοί, όπως τονίζει ο κ. Λουμάκης, αν ζητήσουν από τους ΦοΣΕ τους να τους κατατάσσουν συστηματικά και στο εξής καθημερινά σε χωριστό χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ με προσφορά μη αρνητικής τιμής στην αγορά.

Ετσι ώστε για οποιαδήποτε στιγμή προκύπτει αρνητική τιμή, αυτοί να μη συμμετέχουν στην αγορά. Εξυπακούεται βέβαια, όπως εξηγεί ο πρόεδρος του ΣΠΕΦ, ότι το πάρκο τους δεν θα πρέπει να παράγει ενέργεια κατά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ειδάλλως το τίμημα στην αγορά εξισορρόπησης για την απόκλιση ενδέχεται να είναι ακόμη χειρότερο.

Και σε κάθε περίπτωση για να τεκμαίρεται η διακοπή της παραγωγής κατά τις ώρες με αρνητικές τιμές, θα πρέπει οι επενδυτές αυτοί να ζητούν από τον ΦοΣΕ μέσω του συστήματος set-point, δηλαδή του τηλεχειρισμού εξ αποστάσεως που έχουν εγκαταστήσει, να το αποκόπτει από το σύστημα.

Είναι η νέα πραγματικότητα που δεν έχει ακόμη χωνέψει το ελληνικό επενδυτικό κοινό, πιστεύοντας ότι από τη στιγμή που έκανε ένα φωτοβολταϊκό είναι αυτονόητη και η καταβολή πληρωμής. Τα μηνύματα όπως το σημερινό, δείχνουν ότι θα αναγκαστεί να τη καταλάβει, έστω και με τον άγριο τρόπο το πρόσεχες διάστημα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους πολλές χιλιάδες μικρούς.

Σχετικά άρθρα:

Πού πλασάρεται η Ελλάδα ως τουριστικός προορισμός στον ευρω-νότο Νίκη Κεραμέως: Στόχος η στήριξη των εργαζομένων στη Δυτική Μακεδονία με ουσιαστικά μέτρα Γ. Γεωργακόπουλος (Intrum): Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει δραστικά τη διαχείριση απαιτήσεων ΥΠΕΝ: Παράταση στη διαβούλευση για το μηχανισμό αναδιανομής της ενίσχυσης ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ