Πως χτίζεται και πότε παραδίδεται το πιο σύγχρονο αεροδρόμιο της χώρας στο Καστέλι Κρήτης (φωτό) – Financial Report
Ένα από τα πιο φιλόδοξα έργα υποδομής της χώρας παίρνει σάρκα και οστά στην ενδοχώρα του Ηρακλείου της Κρήτης. Ο νέος Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης στο Καστέλι. Ένα αεροδρόμιο, περίπου 35 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο, που οι άνθρωποι του έργου, οι οποίοι άνοιξαν τις πόρτες του απέραντου εργοταξίου στα μέσα ενημέρωσης, περιγράφουν ως «ένα από τα πιο σύγχρονα της Μεσογείου», με τεχνολογία αιχμής, υψηλές περιβαλλοντικές προδιαγραφές και χωρητικότητα ικανή να σηκώσει τον τουρισμό της Κρήτης σε άλλο επίπεδο. Το αεροδρόμιο θα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο σε δυναμικότητα της χώρας μετά το Ελευθέριος Βενιζέλος.
Φορέας υλοποίησης και λειτουργίας είναι η εταιρεία «Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης Α.Ε.» (ΔΑΗΚ), στην οποία συμμετέχουν το ελληνικό Δημόσιο με ποσοστό 45,9%, ο Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με 32,46% και ο ινδικός όμιλος GMR με 21,64%. Την κατασκευή έχει αναλάβει η ΤΕΡΝΑ Α.Ε., ο κατασκευαστικός βραχίονας του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
Πρόκειται για επένδυση διάρκειας 30 ετών, με το κόστος της επένδυσης να ανέρχεται σε 625 εκατ. ευρώ (περίπου 510 εκατ. ευρώ το αρχικό κόστος συν 115 εκατ. ευρώ συμπληρωματικός προϋπολογισμός), σύμφωνα με τον Νίκο Αναστασίου, γενικό διευθυντή του ΔΑΗΚ. Ωστόσο, όπως ο ίδιος εξήγησε, οι επενδύσεις μπορούν να πολλαπλασιαστούν και να προσεγγίσουν το 1,5 δισ. ευρώ, καθώς πρόκειται για μία μακροχρόνια παραχώρηση στην οποία μπορούν να ενσωματωθούν πολλές άλλες επενδύσεις που συνδέονται είτε με τις μεταφορές, είτε με την αεροπορική αγορά είτε με εμπορικές δραστηριότητες (mall). Η σύμβαση παραχώρησης, πάντως προβλέπει μηχανισμό επιστροφής προς το Δημόσιο όταν η απόδοση υπερβαίνει συγκεκριμένο όριο (14%).
Από τον διαγωνισμό στο εργοτάξιο
Η ιστορία του έργου ξεκινά το 2016 με τη διεξαγωγή του διεθνούς διαγωνισμού. Η σύμβαση παραχώρησης υπογράφηκε το 2019 και η έναρξη των εργασιών τοποθετείται το Φεβρουάριο του 2020, σχεδόν ταυτόχρονα με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού, γεγονός που έκανε το στοίχημα της έγκαιρης κατασκευής ακόμη πιο απαιτητικό.
Παρά τις δυσκολίες του παρελθόντος αλλά και τις πρόσφατες, σήμερα οι εργασίες έχουν προχωρήσει εντυπωσιακά. Η συνολική πρόοδος του έργου ξεπερνά το 65%, ενώ οι περισσότερες βασικές κατασκευές από τον αεροδιάδρομο μέχρι τα κτίρια και απαιτητικές εφαρμογές στο εσωτερικό του σταθμού όπως είναι η διαχείριση των αποσκευών και τον πύργο ελέγχου βρίσκονται λίγους μήνες πριν την ολοκλήρωσή τους σε ότι αφορά το κατασκευαστικό στάδιο.
Ο αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της κατασκευάστριας εταιρείας, Βαγγέλης Μασούρας περιγράφει ένα έργο «αρκετά προχωρημένο», με ορίζοντα παράδοσης από την πλευρά της κατασκευάστριας εταιρείας, της Τέρνα, τον Αύγουστο του 2026. Από εκεί και πέρα θα αρχίσουν οι δοκιμές για τη λειτουργία των επί μέρους συστημάτων ενώ εκτιμάται ότι η έναρξη δοκιμαστικών πτήσεων θα γίνει το 2027.
Μετά την ολοκλήρωση των δοκιμών, και υπό την εποπτεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, προβλέπεται η σταδιακή έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του νέου αεροδρομίου το 2028, χωρίς να διακοπεί η λειτουργία του υφιστάμενου αεροδρομίου «Ν. Καζαντζάκης».
Από εδώ και στο εξής παράλληλα με τις εργασίες των κατασκευών ξεκινούν οι πρόδρομες λειτουργικές εργασίες, όπως σύνταξη οδηγιών και διαδικασιών, πιστοποιήσεις, προσλήψεις και εκπαίδευση προσωπικού.
Από τις αρχές του 2026 σύμφωνα με τον Νίκο Αναστασίου ξεκινούν και οι συζητήσεις για εμπορικές συμφωνίες με τα καταστήματα που θα λειτουργήσουν εντός του αεροδρομίου (εστίαση, αφορολόγητα είδη, είδη δώρων, και όλα τα άλλα εμπορικά καταστήματα που συναντά κάποιος σε ένα διεθνές αεροδρόμιο).
Ένα αεροδρόμιο σε έκταση… μιας μικρής πόλης
Την ξενάγηση στα εργοτάξια του αεροδρομίου έκανε ο τεχνικός διευθυντής, Αλέξανδρος Νούτσος, Ο νέος διεθνής αερολιμένας αναπτύσσεται σε έκταση 6.030 στρεμμάτων, με τον βασικό διάδρομο προσγείωσης–απογείωσης να έχει μήκος 3.200 μέτρα, κατηγορίας ICAO 4E, ικανό να εξυπηρετεί σύγχρονα αεροσκάφη μέχρι και την κατηγορία των μεγάλων αεροπλάνων 280 θέσεων.
Δίπλα στον διάδρομο αναπτύσσεται ένας παράλληλος τροχόδρομος ίσου μήκους και οκτώ συνδετήριοι τροχόδρομοι που εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη κίνηση των αεροσκαφών από και προς τον χώρο στάθμευσης. Επιπλέον, προβλέπονται δύο συνδέσεις με τον διάδρομο του στρατιωτικού αεροδρομίου, που βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα βορειοανατολικά του νέου αεροδρομίου.
Ο χώρος στάθμευσης αεροσκαφών (apron), με συνολική χωρητικότητα 39 αεροσκαφών, είναι σχεδιασμένος με ευελιξία:
– 5 σταθερές θέσεις κατηγορίας Ε (ή 10 κατηγορίας C),
– 27 απομακρυσμένες θέσεις κατηγορίας C,
– 16 θέσεις για γενική αεροπλοΐα,
– 3 θέσεις για ελικόπτερα.
Το πάχος της επιφάνειας του apron φτάνει τα 39 εκατοστά, με ειδικό «καφασωτό» οπλισμού και προηγμένη τεχνολογία διάστρωσης, ώστε να αντέχει επί δεκαετίες τα φορτία βαρέων αεροσκαφών. Όπως εξηγούν οι μηχανικοί της ΤΕΡΝΑ, η τελική λεπτή στρώση δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί, ώστε να αποφευχθούν φθορές από τα βαριά εργοταξιακά οχήματα. Η πρόοδος στα καταστρώματα του διαδρόμου και του τροχόδρομου έχει φτάσει ήδη το 96%, δείχνοντας ότι το «σκληρό» αεροπορικό κομμάτι του έργου βρίσκεται στην τελική ευθεία.
Ένα τερματικό 7 επιπέδων, με πιστοποίηση LEED Silver
Κεντρική «βιτρίνα» του νέου αεροδρομίου είναι το κτίριο του αεροσταθμού. Ένα σύγχρονο terminal 7 επιπέδων, συνολικής επιφάνειας 93.000 τ.μ., με ανοιχτή αρχιτεκτονική και πολλαπλές ζώνες επιβατών, ελέγχου και εμπορικών χρήσεων.
Το κτίριο έχει σχεδιαστεί ώστε να λάβει πιστοποίηση LEED Silver, κάτι που σημαίνει ότι από τα δομικά υλικά μέχρι τα συστήματα φωτισμού, κλιματισμού και διαχείρισης ενέργειας, ακολουθούνται αυστηρά διεθνή πρότυπα βιωσιμότητας. Στο terminal θα λειτουργούν:
-επίπεδο αφίξεων με άνετους χώρους παραλαβής αποσκευών,
-επίπεδο αναχωρήσεων με σύγχρονα counters check-in,
-ζώνες εστίασης και καταστημάτων,
-επίπεδο διαχείρισης αποσκευών με ολοκληρωμένο Baggage Handling System
-και χώροι γραφείων και υποστήριξης αεροπορικών εταιρειών και υπηρεσιών.
Στην πλευρά του αεροσταθμού προς τον χώρο στάθμευσης των αεροσκαφών θα αναπτυχθούν 5 γέφυρες επιβίβασης, επιτρέποντας στους επιβάτες να επιβιβάζονται απευθείας από το κτίριο στο αεροπλάνο, ενώ οι υπόλοιπες θέσεις θα εξυπηρετούνται μέσω λεωφορείων.
Πύργος ελέγχου και δίκτυο υποστηρικτικών κτιρίων
Δίπλα στον αεροσταθμό δεσπόζει ο νέος Πύργος Ελέγχου, συνολικής επιφάνειας περίπου 4.850 τ.μ. και ύψους 44 μέτρων, που θα φιλοξενεί τα συστήματα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας και τις κρίσιμες επιχειρησιακές λειτουργίες.Το αεροδρόμιο πλαισιώνεται από δέκα ακόμη εξειδικευμένα κτίρια: Πυροσβεστική υπηρεσία, Αστυνομία, κτίριο συντήρησης, εγκαταστάσεις εταιρειών επίγειας εξυπηρέτησης, κτίριο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, υποσταθμός 150 kV, δεξαμενές νερού, εγκατάσταση βιολογικού καθαρισμού, εγκατάσταση αποθήκευσης καυσίμων και υποδομές συλλογής και διαχείρισης απορριμμάτων.
Ο βιολογικός καθαρισμός έχει προβλεφθεί ώστε να εξυπηρετεί όχι μόνο το αεροδρόμιο, αλλά και το Καστέλι με γειτονικούς οικισμούς, μετατρέποντας το έργο σε υποδομή-πυλώνα για την ευρύτερη περιοχή. Τα αεροσκάφη θα τροφοδοτούνται με καύσιμα μέσω υπόγειου συστήματος αγωγών (Hydrant), χωρίς βυτιοφόρα πάνω στον διάδρομο, μια λύση που αυξάνει τόσο την ασφάλεια όσο και την ταχύτητα εξυπηρέτησης.
Δρόμοι, ραντάρ και απρόοπτα
Κρίσιμο συμπλήρωμα του νέου αεροδρομίου αποτελεί ο κλειστός αυτοκινητόδρομος σύνδεσης με τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), στο ύψος της Χερσονήσου. Πρόκειται για νέο δρόμο μήκους περίπου 18 χιλιομέτρων, δύο κλάδων, με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση και παράπλευρο δίκτυο σε όλο το μήκος. Η πρόοδος του έργου έχει φτάσει περίπου στο 85%, με το μεγαλύτερο τμήμα να είναι ήδη διαμορφωμένο.
Εκκρεμεί η διάνοιξη και ολοκλήρωση μιας σήραγγας μήκους περίπου 3 χλμ διπλού κλάδου, η οποία αποφασίστηκε λόγω αρχαιολογικών ευρημάτων στην περιοχή. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας παραχώρησης, κ. Αναστασίου, η σήραγγα αναμένεται να είναι έτοιμη το 2028, όμως δεν συναρτάται με την έναρξη λειτουργίας του αεροδρομίου.
Πέρα από τη σύνδεση με τον ΒΟΑΚ, προβλέπονται:
– αρτηρία 6 χλμ προς την οδό Αρκαλοχωρίου-Βιάννου,
-περιμετρική οδός Καστελίου μήκους 1,5 χλμ,
-αναβάθμιση περίπου 20 χλμ υφιστάμενων οδών που επηρεάζονται από το έργο.
Η δεύτερη εκκρεμότητα αφορά στη μετακίνηση του ραντάρ του αεροδρομίου από τον λόφο Παπούρα, επίσης γιατί βρέθηκαν αρχαία.
Κοντά στον αυτοκινητόδρομο θα αναπτυχθεί και εμπορική ζώνη 400 στρεμμάτων, με εμπορικά κέντρα, καταστήματα και υπηρεσίες, δημιουργώντας έναν νέο πόλο ανάπτυξης στην ενδοχώρα του Ηρακλείου.
Τεχνολογία αιχμής στην εξυπηρέτηση επιβατών
Από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του, το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι στοχεύει όχι μόνο στην αυξημένη χωρητικότητα, αλλά και σε μια εντελώς διαφορετική εμπειρία για τον επιβάτη. Στα σημεία ασφαλείας θα εγκατασταθούν οκτώ αξονικοί τομογράφοι (CT scanners) – με δυνατότητα προσθήκης ακόμη δύο – για τον έλεγχο χειραποσκευών. Πρόκειται για τεχνολογία που εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα σε ελληνικό αεροδρόμιο και επιτρέπει στους επιβάτες να μην βγάζουν από τις τσάντες τους laptops, κινητά και υγρά, επιταχύνοντας θεαματικά τη διαδικασία ελέγχου.
Παράλληλα, ο αριθμός των ανθρώπων που θα απασχολούνται μόνο στις διαδικασίες ελέγχου εκτιμάται ότι θα ξεπερνά τα 350 άτομα, όταν σήμερα στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» ο αντίστοιχος αριθμός κινείται γύρω στα 150. Στόχος, όπως επισημαίνει ο τεχνικός διευθυντής έργου της ΤΕΡΝΑ, κ. Νούτσος, είναι οι ουρές στα σημεία ελέγχου να είναι η εξαίρεση, όχι ο κανόνας.
Η κατασκευή των υποδομών είναι «ανοιχτής αρχιτεκτονικής». Ακόμη και τα καλώδια και ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός θα είναι συνδεδεμένα με λογισμικό διαχείρισης, ώστε κάθε υλικό και κάθε εγκατάσταση να έχει ψηφιακή «ταυτότητα» από την κατάσταση λειτουργίας μέχρι τις ανάγκες συντήρησης. Έτσι, το αεροδρόμιο δεν θα είναι απλώς ένα κτίριο με διαδρόμους, αλλά ένας «ζωντανός» οργανισμός που παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο.
Περιβάλλον, εργοταξιακή οργάνωση και ασφάλεια
Οι άνθρωποι του έργου μιλούν με έμφαση για το πώς λειτουργεί το εργοτάξιο. Ο κ. Νούτσος το περιγράφει ως «καθαρό, οργανωμένο εργοτάξιο» και τονίζει ότι «δεν είναι καθαρό επειδή ήρθατε εσείς αλλά είναι κάτι για το οποίο φροντίζουν επισταμένως οι μηχανικοί και οι εργαζόμενοι του έργου», προσθέτοντας ότι αυτό «δεν αφορά μόνο την ασφάλεια, αλλά και τον τρόπο που συνεργάζονται προμηθευτές και εργαζόμενοι».
Στο εργοτάξιο απασχολούνται κατά μέσο όρο πάνω από 1.100 άτομα τον μήνα, με το σύνολο των ειδικοτήτων να ξεκινά από πολιτικούς μηχανικούς, τοπογράφους και μηχανολόγους και να φτάνει μέχρι τεχνίτες αρχαιολόγους, οδηγούς, χειριστές βαρέων μηχανημάτων και διασώστες. Παράλληλα, στο έργο συμμετέχουν περίπου 578 μηχανήματα και οχήματα, από φορτωτές και εκσκαφείς μέχρι οδοστρωτήρες, γερανούς, πλατφόρμες ανύψωσης και ασθενοφόρο.
Στον πυρήνα της φιλοσοφίας του νέου αεροδρομίου βρίσκονται η εξοικονόμηση πόρων, η ορθολογική χρήση ενέργειας και η ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων και λυμάτων, ώστε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα να είναι όσο γίνεται πιο μικρό σε σχέση με το μέγεθος του έργου.
Πόσους επιβάτες θα εξυπηρετεί
Από πλευράς χωρητικότητας, το νέο αεροδρόμιο έχει σχεδιαστεί για να «βλέπει» στο μέλλον.
Κατά την εμπορική του λειτουργία, το 2028 θα μπορεί να εξυπηρετεί 15 εκατ. επιβάτες ετησίως ενώ η σχεδιαστική δυνατότητα στην πλήρη ανάπτυξη φτάνει τα 18-20 εκατομμύρια επιβάτες μέχρι το 2030, με δυνατότητα επέκτασης όπου χρειαστεί. Η δυναμικότητα σε κινήσεις αεροσκαφών εκτιμάται ότι θα ξεπερνά τις 40.000 πτήσεις ετησίως. Ο σχεδιασμός επιτρέπει την εξυπηρέτηση έως και 40 αεροσκαφών την ώρα, στοιχείο που –σύμφωνα με τα στελέχη του αεροδρομίου– δίνει στον νέο κόμβο τη δυνατότητα κάποια στιγμή στο μέλλον να λειτουργήσει και ως περιφερειακό hub για την ανατολική Μεσόγειο, εφόσον το ζητήσει η αγορά.
Τα δύο υφιστάμενα μεγαλύτερα αεροδρόμια της Κρήτης, δηλαδή το Νίκος Καζαντζάκης του Ηρακλείου και των Χανίων εξυπηρετούν περίπου 13,336 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως σύμφωνα με τα στοιχεία του 2024.
Ηράκλειο: 9.384.233 επιβάτες
Χανιά: 3.952.126 επιβάτες
Σύνολο: 13.336.359 επιβάτες
Για να γίνει μία σύγκριση και με το Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (Ελευθέριος Βενιζέλος) το 2024 η επιβατική κίνηση ήταν 31,854 εκατομμύρια επιβάτες.
Με άλλα λόγια σήμερα το αεροδρόμιο Ηρακλείου έχει περίπου το 1/3 της κίνησης του Ελευθέριος Βενιζέλος και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας. Το αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης έρχεται τρίτο με 7,381 εκατομμύρια επιβάτες το 2024.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
