«Πόλεμος» για τις σπάνιες γαίες – Το ισχυρό γεωπολιτικό όπλο της Κίνας, πως εκβιάζει τη Δύση

Η Κίνα κυριαρχεί σχεδόν απόλυτα στην παραγωγή και την επεξεργασία μαγνητών σπάνιων γαιών, υλικών κρίσιμων για τη βιομηχανία των ηλεκτρικών οχημάτων.
Για πάνω από 15 χρόνια, η Κίνα επιδιώκει να αξιοποιήσει την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού ως μοχλό πίεσης στη διεθνή σκηνή. Η στρατηγική αυτή προέκυψε ως απάντηση στους μακροχρόνιους ελέγχους εξαγωγών που έχουν επιβάλει οι Ηνωμένες Πολιτείες, μέτρα τα οποία το Πεκίνο θεωρεί ότι στοχεύουν στην παρεμπόδιση της γεωπολιτικής και τεχνολογικής του ανόδου.
Ένα νέο εργαλείο στον εμπορικό πόλεμο: οι σπάνιες γαίες
Η πρόσφατη κίνηση της Κίνας να απαιτεί άδειες εξαγωγής για σπάνιες γαίες, κορυφώθηκε με την τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Donald Trump και του Xi Jinping. Αυτή η εξέλιξη αποκαλύπτει μια πιο εκλεπτυσμένη και στοχευμένη προσέγγιση από την πλευρά του Πεκίνου στον εμπορικό του πόλεμο με τις ΗΠΑ.
Έλεγχος με έμπνευση από τις ΗΠΑ
Σύμφωνα με αναλυτές και στελέχη της βιομηχανίας, η Κίνα έχει ενισχύσει τη θέση της χωρίς να καταργεί το νέο σύστημα αδειών.
Το σύστημα, εμπνευσμένο από τους αυστηρούς ελέγχους εξαγωγών των Ηνωμένων Πολιτειών, παρέχει στο Πεκίνο σαφή εικόνα των κρίσιμων σημείων στραγγαλισμού σε τομείς υψηλής τεχνολογίας, όπως οι ηλεκτρικοί κινητήρες και οι κατευθυνόμενοι πύραυλοι.
Από άμυνα σε στρατηγική επιρροή
Όπως δήλωσε ο Zhu Junwei, ακαδημαϊκός στο κινεζικό think tank Grandview Institution, η Κίνα κατασκευάζει το δικό της σύστημα ελέγχου εξαγωγών ώστε να το χρησιμοποιεί ως έσχατη λύση. Μετά την επικοινωνία Trump–Xi, ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε ότι συζητήθηκαν θέματα που αφορούν κυρίως τις σπάνιες γαίες, χωρίς ωστόσο να υπάρχει σαφής αναφορά σε κάποια δέσμευση από το Πεκίνο για επιτάχυνση της διαδικασίας χορήγησης αδειών.
Παγκόσμια εξάρτηση από την Κίνα
Η Κίνα κυριαρχεί σχεδόν απόλυτα στην παραγωγή και την επεξεργασία μαγνητών σπάνιων γαιών, υλικών κρίσιμων για τη βιομηχανία των ηλεκτρικών οχημάτων.
Τον Απρίλιο, το Πεκίνο προσέθεσε ορισμένους από τους πιο εξελιγμένους τύπους μαγνητών σε λίστα ελέγχου εξαγωγών, απαιτώντας άδειες ακόμα και για υλικά που εξάγονται σε άλλες χώρες πέρα από τις ΗΠΑ.
Επιπτώσεις στην Ευρώπη και την Ιαπωνία
Οι περιορισμοί της Κίνας έχουν προκαλέσει σημαντικές επιπτώσεις, σημειώνει το Reuters.
Αρκετοί Ευρωπαίοι κατασκευαστές αυτοκινήτων αναγκάστηκαν να σταματήσουν τη λειτουργία παραγωγικών γραμμών λόγω εξάντλησης των αποθεμάτων. Ενώ οι περιορισμοί εφαρμόστηκαν στο πλαίσιο αντιποίνων για τους αμερικανικούς δασμούς, ισχύουν πλέον οριζόντια.
Η Κίνα δεν χρησιμοποιεί απλώς τους ελέγχους εξαγωγών για να επιβλέπει τη ροή μαγνητών. Το σύστημα της επιτρέπει να αποκτά πληροφορίες για τις εταιρείες και τις εφοδιαστικές τους αλυσίδες, αποκτώντας έτσι στρατηγικό πλεονέκτημα. Όπως σχολίασε ένα στέλεχος αμερικανικής εταιρείας, το Πεκίνο “ακονίζει το νυστέρι του”, προσπαθώντας να αποκτήσει επιρροή και όχι απλώς να ελέγχει το εμπόριο.
Η πρόθεση της Κίνας να χρησιμοποιήσει τις σπάνιες γαίες ως όπλο ισχύος δεν είναι νέα. Ήδη από το 1992, ο Deng Xiaoping είχε δηλώσει πως «η Μέση Ανατολή έχει πετρέλαιο, η Κίνα έχει σπάνιες γαίες». Οι ανησυχίες των δυτικών κυβερνήσεων αυξήθηκαν ιδιαίτερα μετά την απαγόρευση εξαγωγών προς την Ιαπωνία το 2010, εν μέσω μιας εδαφικής διαμάχης.
Ο νόμος του 2020 και η δυναμική των κυρώσεων
Ο Νόμος Ελέγχου Εξαγωγών του 2020 στην Κίνα ενίσχυσε σημαντικά την εργαλειοθήκη της χώρας, επιτρέποντας περιορισμούς σε οτιδήποτε θεωρείται κρίσιμο για την εθνική ασφάλεια. Από το 2022 και έπειτα, η Κίνα έχει ανταποδώσει στους τεχνολογικούς περιορισμούς των ΗΠΑ με δικούς της ελέγχους σε κρίσιμα υλικά όπως το γάλλιο, το γερμάνιο και ο γραφίτης, απαγορεύοντας εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
Αν και ο ρυθμός έγκρισης εξαγωγών ενδέχεται να έχει αυξηθεί μετά την επικοινωνία Trump–Xi, δεν υπάρχουν επαρκή δημόσια στοιχεία για να αξιολογηθεί η κατάσταση. Όπως επισημαίνουν αναλυτές, είναι σχεδόν αδύνατο να γνωρίζει κανείς ποιο ποσοστό αιτήσεων εγκρίνεται, καθώς τα δεδομένα δεν δημοσιοποιούνται και οι εταιρείες αποφεύγουν να σχολιάσουν επισήμως.
www.bankingnews.gr
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.