Τι σημαίνει το ράπισμα της Bundestag στον Μερτς: Ένας ηγέτης χωρίς έρεισμα, τα επόμενα βήματα και η πρόκληση για Γερμανία και Ευρώπη
Η ήττα του Φρίντριχ Μερτς στην πρώτη ψηφοφορία για την ανάδειξή του σε καγκελάριο συνιστά ιστορικό ράπισμα, όχι μόνο για τον ίδιο τον ηγέτη της CDU/CSU αλλά και για το πολιτικό σύστημα της Γερμανίας.
Για πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, υποψήφιος καγκελάριος δεν εξασφαλίζει την απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία στον πρώτο γύρο στη Bundestag — πυροδοτώντας πολιτική αβεβαιότητα στο εσωτερικό και ανησυχία στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Παρότι η προτεινόμενη κυβερνητική συμμαχία μεταξύ του συντηρητικού μπλοκ CDU/CSU και των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) διαθέτει 328 έδρες, ο Μερτς έλαβε μόλις 310 ψήφους — έξι λιγότερες από τις απαιτούμενες 316 για να εκλεγεί. Η ψήφος ήταν μυστική και, σύμφωνα με την αριθμητική των εδρών, τουλάχιστον πέντε βουλευτές του κυβερνητικού στρατοπέδου ψήφισαν κατά ή απείχαν. Τρεις ψήφισαν λευκό, ενώ εννέα ήταν απόντες και μία ψήφος κρίθηκε άκυρη.
REUTERS/Fabrizio BenschΠολιτικός κλονισμός και διεθνής αμηχανία
Η αποτυχία αυτή έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία. Η γερμανική οικονομία παραμένει στάσιμη μετά από δύο χρόνια ύφεσης, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, ενώ το ακροδεξιό AfD ενισχύεται επικίνδυνα, ιδίως στα ανατολικά κρατίδια. Μέσα σε αυτό το φόντο, η αποδυνάμωση της ηγετικής εικόνας του Μερτς ήδη από την πρώτη ημέρα δημιουργεί μια δυσάρεστη δυναμική: αμφισβήτηση εσωτερική και επιφυλάξεις εξωτερικές.
Οι αγορές δεν έμειναν ασυγκίνητες. Ο γερμανικός δείκτης DAX υποχωρεί κατά 1,7%, ενώ ο πανευρωπαϊκός Stoxx 600 καταγράφει απώλειες απώλειες 0,8%, αντανακλώντας την ανησυχία για την πολιτική σταθερότητα στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Υπό πίεση και τα ομόλογα με την απόδοση του δεκαετούς να ανεβαίνει έως το 2,55%.
Όπως επισημαίνουν αναλυτές η πρόκληση είναι διπλή για Γερμανία και Ευρώπη.
REUTERS/staffΑπό τη «νίκη» στην ταπείνωση
Ο Μερτς είχε εκλεγεί νικητής των εκλογών της 23ης Φεβρουαρίου και αναμενόταν να ορκιστεί καγκελάριος αυτή την εβδομάδα. Το ταξίδι του σε Παρίσι και Βαρσοβία —που είχε σχεδιαστεί ως δήλωση ευρωπαϊκής επανεκκίνησης— αναβάλλεται επ’ αόριστον. Η ήττα του στη Bundestag όχι μόνο τον καθηλώνει στο Βερολίνο, αλλά και τραυματίζει σοβαρά το πολιτικό του κεφάλαιο πριν καν ξεκινήσει η διακυβέρνησή του.
Όπως σχολιάζει στους FT η Jana Puglierin του ECFR, «ολόκληρη η Ευρώπη κοίταζε προς το Βερολίνο, περιμένοντας την επιστροφή της Γερμανίας ως πυλώνα σταθερότητας και φιλοευρωπαϊκής ισχύος. Αυτή η προσδοκία διαψεύστηκε — με συνέπειες που ξεπερνούν τα σύνορα της Γερμανίας».
Εσωτερικά ρήγματα και εύθραυστη πλειοψηφία
Πέρα από την εξωτερική διάσταση, η αποτυχία Μερτς εκθέτει τις εσωτερικές ρωγμές της ίδιας της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Δεν πρόκειται για μια αποτυχία εξαιτίας της αντιπολίτευσης —η οποία ήταν ενιαία στην καταψήφιση— αλλά για αποσύνδεση μέσα στο ίδιο το στρατόπεδο του Μερτς. Η αιτία; Πιθανόν η δυσαρέσκεια βουλευτών της συντηρητικής πτέρυγας, εξαιτίας της πρόθεσης του Μερτς να παρακάμψει το συνταγματικό όριο χρέους και να προωθήσει φιλόδοξο σχέδιο δαπανών ύψους 1 τρισ. ευρώ για τις ένοπλες δυνάμεις και τις υποδομές.
Ταυτόχρονα, και οι Σοσιαλδημοκράτες μπαίνουν πληγωμένοι στη συγκυβέρνηση, καθώς το SPD υπέστη τη χειρότερη εκλογική του επίδοση των τελευταίων δεκαετιών. Ο Λαρς Κλίνγκμπαϊλ, που αναμενόταν να αναλάβει Αντικαγκελάριος και Υπουργός Οικονομικών, αντιμετωπίζει ήδη εσωκομματική αμφισβήτηση.
Τι προβλέπεται τώρα;
Το Σύνταγμα της Γερμανίας επιτρέπει στον υποψήφιο καγκελάριο να επαναλάβει τη διαδικασία εντός 14 ημερών. Αν αποτύχει ξανά, ακολουθεί τρίτος και τελικός γύρος, όπου απαιτείται σχετική πλειοψηφία (περισσότερα «ναι» από «όχι»). Σε αυτή την περίπτωση, τον τελευταίο λόγο έχει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, ο οποίος είτε επικυρώνει τον εκλεγέντα είτε διαλύει τη Βουλή και προκηρύσσει νέες εκλογές.
Ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης, η εικόνα του Μερτς ως σταθερού και αποφασιστικού ηγέτη έχει ήδη υποστεί σοβαρό πλήγμα. Όπως επισημαίνει στο Reuters ο Holger Schmieding του Berenberg, «ακόμη κι αν εκλεγεί, η συνοχή της κυβέρνησης αμφισβητείται – και αυτό αποδυναμώνει την ικανότητά της να εφαρμόσει πολιτικές».
Ένας ηγέτης χωρίς έρεισμα;
Ο Φρίντριχ Μερτς είναι βετεράνος της πολιτικής, αλλά όχι της διακυβέρνησης. Εξελέγη ευρωβουλευτής το 1989, αποσύρθηκε πρόωρα στις αρχές των 2000s, μετά από ήττα του απέναντι στην Άνγκελα Μέρκελ, και επέστρεψε στην πολιτική μόλις το 2018, μετά από δεκαετία στον ιδιωτικό τομέα. Η εικόνα του ως «παλαιάς καραβάνας» χωρίς εμπειρία διακυβέρνησης και με μέτρια δημοτικότητα, ενισχύει τα ερωτήματα για τη βιωσιμότητα της ηγεσίας του.
Το ράπισμα που δέχθηκε ο Μερτς στη Bundestag δεν είναι απλώς προσωπικό. Είναι πολιτικό, θεσμικό, και με ευρωπαϊκές διαστάσεις. Η Γερμανία, πυλώνας σταθερότητας για δεκαετίες, εμφανίζεται σήμερα εσωτερικά κατακερματισμένη και αδύναμη να συμφωνήσει ακόμη και στα στοιχειώδη. Και αυτό, σε μια εποχή που η Ευρώπη έχει απελπιστική ανάγκη από γερμανική ηγεσία.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
