ΑΑΔΕ – Εφορία: Αντιμέτωποι με παγίδες υπερφορολόγησης περίπου 1.200.000 φορολογούμενοι – FinanceNews.gr

ΑΑΔΕ- Εφορία: Οι διατάξεις για τα τεκμήρια διαβίωσης της εφορίας κρύβουν παγίδες υπερφορολόγησης και αντιμέτωποι βρίσκονται φέτος περίπου 1.200.000 φορολογούμενοι με χαμηλά πραγματικά εισοδήματα. Οι φορολογούμενοι αυτοί έχουν, ωστόσο, τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά ή ακόμη και να αποφύγουν πλήρως τα τεκμήρια διαβίωσης και να γλιτώσουν τις πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις.

ΑΑΔΕ: «Κούρεμα» προστίμων έως 50% για φορολογούμενους με ομολογία φοροδιαφυγής

Τα τεκμαρτά αυτά εισοδήματα προσδιορίζονται με βάση τα ποσά των τεκμαρτών δαπανών ή τεκμηρίων διαβίωσης που χρησιμοποιεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) κατά την εκκαθάριση των δηλώσεών τους.

Η ΑΑΔΕ λαμβάνει υπ’ όψιν -βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας- ένα ελάχιστο ποσό τεκμαρτών δαπανών διαβίωσης ύψους 3.000 ευρώ για τους άγαμους και 5.000 ευρώ για τους έγγαμους φορολογουμένους, καθώς επίσης και συγκεκριμένα ποσά τεκμαρτών δαπανών διαβίωσης που προκύπτουν με βάση τα στοιχεία για τις κατοικίες, τα Ι.Χ. αυτοκίνητά τους και τυχόν άλλα περιουσιακά στοιχεία που έχουν δηλώσει.

Ως εκ τούτου, καθένας από αυτούς τους φορολογουμένους αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να φορολογηθεί με βάση το υψηλότερο ποσό του τεκμαρτού εισοδήματος που του προσδιορίζει η ΑΑΔΕ με τα τεκμήρια διαβίωσης και όχι με βάση το πολύ χαμηλότερο δηλωθέν εισόδημά του και εν τέλει κινδυνεύει να καταβάλει επιπλέον φόρο εισοδήματος.

Συγκεκριμένα, κάθε φορολογούμενος -με βάση την ισχύουσα νομοθεσία- μπορεί να καλύψει, μερικώς ή ολικώς, τυχόν προστιθέμενη διαφορά εισοδήματος που προκύπτει λόγω των τεκμηρίων διαβίωσης, αναγράφοντας ή απλώς επικαλούμενος, στη φορολογική δήλωση που υποβάλλει φέτος, για το 2024, έως και 8 διαφορετικές κατηγορίες ποσών, που είναι οι εξής:

• 1) Πραγματικά εισοδήματα τα οποία απέκτησαν το 2024 ο ίδιος ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα εξαρτώμενα μέλη της οικογένειάς του και τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο: Επιδόματα ανεργίας, κέρδη από μετοχές και αμοιβαία κεφάλαια, τόκοι από REPOS, έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες, επιδόματα επικινδυνότητας κ.λπ., επιδόματα τέκνων που εισπράχθηκαν από τον ΟΠΕΚΑ, μισθοί, συντάξεις και πάγια αντιμισθία των ολικά τυφλών και των κινητικά αναπήρων 80% και άνω, αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης κ.λπ.
• 2) Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα και αποκτήθηκαν εντός του 2024 από τον φορολογούμενο ή τη σύζυγό του: Το εφάπαξ που έλαβε ο φορολογούμενος ως συνταξιούχος, μια αποζημίωση που εισέπραξε από την ασφαλιστική του εταιρία ή μια αποζημίωση που έλαβε για ηθική βλάβη, οι υποτροφίες, οι έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις που καταβλήθηκαν σε πληγέντες από φυσικές καταστροφές, τα προνοιακά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ (επιδόματα αναπήρων κ.λπ.), το εξωιδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβλήθηκε σε ειδικές κατηγορίες Ατόμων με Αναπηρίες, το επίδομα γέννησης κ.λπ.
• 3) Κάθε έσοδο ή τίμημα που εισέπραξε ο φορολογούμενος εντός του 2024 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων του: Ως έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων λαμβάνονται υπ’ όψιν τα ποσά που εισέπραξε ο φορολογούμενος από την πώληση ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων συνολικής αξίας άνω των 10.000 ευρώ, μετοχών, ομολόγων, εντόκων γραμματίων μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων κινητών αξιών. Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε εντός του 2024 αφαιρείται το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου.
• 4) Εισοδήματα και έσοδα που αποκτήθηκαν τα έτη προ του 2024, δεν ξοδεύτηκαν μέχρι τις 31-12-2023 και αναλώθηκαν εντός του 2024. Πρόκειται για τη μέθοδο της «ανάλωσης κεφαλαίου παρελθόντων ετών».
• Με την «ανάλωση κεφαλαίου», ο φορολογούμενος μπορεί να ανατρέξει στις φορολογικές δηλώσεις προηγούμενων συνεχόμενων ετών (όσων ετών θέλει) και να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:
• – Να αθροίσει τα ποσά των πάσης φύσεως εισοδημάτων (από μισθούς, συντάξεις, ενοίκια, τόκους, μετοχές κ.λπ.) και τα ποσά των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, τα οποία έχει αναγράψει στις δηλώσεις των παρελθόντων ετών.
• – Από το άθροισμα εισοδημάτων και εσόδων προηγούμενων ετών, που θα προκύψει, θα πρέπει, στη συνέχεια, να αφαιρέσει τα ποσά που ελήφθησαν υπ’ όψιν στις ίδιες φορολογικές δηλώσεις ως τεκμήρια διαβίωσης (για κατοικίες, Ι.Χ., πισίνες, σκάφη κ.λπ.), καθώς και τα ποσά που δήλωσε στις ίδιες δηλώσεις ότι δαπάνησε για να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, Ι.Χ., σκάφη, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.).
• Το καθαρό ποσό που θα προκύψει από τις παραπάνω μαθηματικές πράξεις είναι το «κεφάλαιο» των προηγούμενων ετών που μπορεί ο φορολογούμενος να «σχηματίσει» και να εμφανίσει στην εφορία ως προϊόν αποταμίευσης, προκειμένου να καλύψει την πρόσθετη διαφορά εισοδήματος που θα του προσδιορίσουν τα τεκμήρια.
• 5) Χρηματικά ποσά που εισήγαγε στην Ελλάδα ο φορολογούμενος το 2024, είτε σε ευρώ είτε σε συνάλλαγμα, εφόσον η απόκτησή τους στο εξωτερικό δικαιολογείται.
• 6) Δάνεια που έλαβε ο φορολογούμενος εντός του 2024 από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους.
• 7) Δωρεές-γονικές παροχές ποσών, που έγιναν μέσα στο 2024.
• 8) Κέρδη από τυχερά παίγνια: Λαχεία, ΠPO-ΠO, ΛOTTO, TZΟKEP, Προκαθορισμένο Στοίχημα κ.λπ.

Υπάρχουν, όμως, και άλλοι τρεις τρόποι μείωσης ή και εξάλειψης των τεκμηρίων, που είναι οι εξής:

1) Μείωση του ποσού του τεκμηρίου της κύριας κατοικίας όταν υπάρχει και δευτερεύουσα κατοικία. Κάθε φορολογούμενος ο οποίος κατά τη διάρκεια του 2024 κατοίκησε για λιγότερους από 12 μήνες στην κύρια κατοικία του (π.χ. για 8 μήνες) και για μερικούς μήνες (π.χ. για 4 μήνες) στη δευτερεύουσα εξοχική κατοικία του, πρέπει να δηλώσει αυτά τα πραγματικά γεγονότα στον πίνακα 5.1 του εντύπου Ε1 όπου αναγράφονται τα στοιχεία για τον υπολογισμό των τεκμηρίων διαβίωσης των κατοικιών του. Εάν λειτουργήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο ο φορολογούμενος, τότε μπορεί να επωφεληθεί με σημαντική μείωση στο τεκμήριο διαβίωσης της κύριας κατοικίας του, καθώς το ύψος του τεκμηρίου αυτού θα περιοριστεί σε τόσα δωδέκατα επί του ετήσιου ποσού όσους μήνες δηλώσει ότι κατοίκησε πραγματικά στο συγκεκριμένο ακίνητο.

2) Δήλωση πραγματικού χρόνου διαμονής στην κύρια κατοικία μικρότερου των 12 μηνών, ακόμη κι αν δεν υπάρχει δευτερεύουσα. Επιπλέον, υπάρχει δυνατότητα δήλωσης λιγότερων από 12 μηνών διαμονής για την κύρια κατοικία, ακόμη κι αν δεν υπάρχει κάποια δευτερεύουσα, εφόσον για ένα χρονικό διάστημα του 2024 ο φορολογούμενος φιλοξενήθηκε πραγματικά σε άλλο σπίτι συγγενούς ή φίλου ή εφόσον ο φορολογούμενος απέκτησε την κατοικία με αγορά ή γονική παροχή ή κληρονομιά κάποια χρονική στιγμή μέσα στο 2024, οπότε ο χρόνος κατοχής της μέσα στο έτος ήταν μικρότερος των 12 μηνών. Στην περίπτωση του «φιλοξενηθέντος», το τεκμήριο διαβίωσης της κύριας κατοικίας μπορεί να μειωθεί κατά τόσα δωδέκατα όσα και οι μήνες «φιλοξενίας» στο άλλο σπίτι. Στην περίπτωση του αγοραστή, του δωρεοδόχου ή του κληρονόμου, το τεκμήριο μπορεί να μειωθεί κατά τόσα δωδέκατα όσα ο χρόνος μη κατοχής του ακινήτου μέσα στο 2024.

3) Αμφισβήτηση των τεκμηρίων διαβίωσης για όσους μπορούν να αποδείξουν ότι οι πραγματικές δαπάνες διαβίωσής τους υπολείπονται σημαντικά των τεκμαρτών.

Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, το συνολικό ποσό του τεκμαρτού εισοδήματος, που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 31, για τα τεκμήρια διαβίωσης, μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν αυτό είναι μεγαλύτερο από την πραγματική δαπάνη διαβίωσης του φορολογουμένου και των εξαρτώμενων μελών που τον βαρύνουν, εφόσον αυτό αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία. Τέτοια περιστατικά συντρέχουν ενδεικτικά για φορολογούμενους, οι οποίοι:

• α) Υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους.
• β) Είναι φυλακισμένοι.
• γ) Νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική.
• δ) Είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας.
• ε) Συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές.
• στ) Είναι ορφανοί ανήλικοι, οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους.
• ζ) Προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανωτέρας βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.

Όταν συντρέχει μία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές, αλλά και οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του στην αρμόδια φορολογική Αρχή μετά την ηλεκτρονική υποβολή της φορολογικής του δήλωσης. Εφόσον η αρμόδια φορολογική Αρχή απορρίψει το αίτημά του, μπορεί να προσφύγει εντός 30 ημερών στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της ΑΑΔΕ, για να επανεξετάσει το αίτημά του. Εφόσον και η ΔΕΔ απορρίψει το αίτημα, τότε μπορεί να προσφύγει στο αρμόδιο διοικητικό πρωτοδικείο.

Σχετικά άρθρα:

Πάιατ: Κρίσιμος παίκτης η Ελλάδα για την ενεργειακή ασφάλεια ΕΝΦΙΑ: Ολοκληρώθηκε η εκκαθάριση για τους πληγέντες από φυσικές καταστροφές Αυξημένες οι εξαγωγές, μείωση εισαγωγών το πρώτο δίμηνο ΕΛΣΤΑΤ: Επιβάρυνση στους δείκτες κοινωνικής στέρησης