Αλλάζει το μοντέλο δασοπροστασίας, με τη φωτιά ως εργαλείο πρόληψης

Προδιαγεγραμμένη καύση: Το νέο θεσμικό πλαίσιο για πρόληψη πυρκαγιών και διαχείριση καύσιμης ύλης – Πώς θα εφαρμοστεί και πότε ξεκινά

Με ένα νομοσχέδιο που αλλάζει ριζικά τη φιλοσοφία της δασοπροστασίας, το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας εισάγει για πρώτη φορά στη χώρα την προδιαγεγραμμένη καύση. Η πρακτική, που εφαρμόζεται σε Ισπανία, Ιταλία και ΗΠΑ, νομιμοποιείται και θεσμοθετείται ως εργαλείο πρόληψης, με αυστηρούς κανόνες και σαφή όρια. Ο στόχος είναι διπλός: μείωση της καύσιμης ύλης και καλύτερη θωράκιση των οικοσυστημάτων πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου.

Στο νέο πλαίσιο, η φωτιά παύει να αντιμετωπίζεται μόνο ως απειλή και χρησιμοποιείται, όταν και όπου κρίνεται ασφαλές, ως μέσο διαχείρισης. Η Δασική Υπηρεσία και το Πυροσβεστικό Σώμα αναλαμβάνουν από κοινού τον σχεδιασμό και την υλοποίηση, με ενεργό συμμετοχή της επιστημονικής κοινότητας, ερευνητικών ιδρυμάτων και εξειδικευμένων οργανώσεων.

Πώς σχεδιάζονται και υλοποιούνται οι καύσεις

Κάθε προδιαγεγραμμένη καύση θα βασίζεται σε ειδική μελέτη, την οποία εκπονεί η τοπική δασική υπηρεσία και εγκρίνει η Πυροσβεστική. Οι δύο φορείς θα μπορούν να προτείνουν περιοχές υψηλού κινδύνου και να συνεργάζονται με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και ΜΚΟ, ώστε οι παρεμβάσεις να στηρίζονται σε δεδομένα και τεκμηρίωση.

Η ενεργοποίηση μιας εγκεκριμένης μελέτης θα γίνεται ύστερα από αίτημα μεταξύ Δασικής Υπηρεσίας και Πυροσβεστικής. Αν δεν υπάρξει αντίρρηση εντός πέντε εργάσιμων ημερών, το σχέδιο προχωρά. Στην πράξη, οι καύσεις θα εκτελούνται από μικτά συνεργεία, με εξειδικευμένα στελέχη, εκπαιδευμένα στο αντιπύρ και στις τεχνικές ασφαλούς διαχείρισης.

Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για τις ιδιωτικές εκτάσεις. Απαιτείται συναίνεση του ιδιοκτήτη, ωστόσο, εφόσον αποδεικνύεται ότι η παρέμβαση είναι αναγκαία για την προστασία του οικοσυστήματος, θα μπορεί να προχωρά κατ’ εξαίρεση και χωρίς αυτήν, με τεκμηριωμένη απόφαση.

Αυστηροί κανόνες ασφάλειας

Οι καύσεις θα πραγματοποιούνται κυρίως εκτός αντιπυρικής περιόδου και μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι καιρικές συνθήκες, η υγρασία, η ταχύτητα των ανέμων και οι δείκτες κινδύνου πυρκαγιάς αποτελούν καθοριστικά κριτήρια: όταν ο κίνδυνος βρίσκεται στο επίπεδο 4 ή 5, η διαδικασία απαγορεύεται.

Παράλληλα, καθιερώνεται υποχρεωτική εκπαίδευση για όλους τους συμμετέχοντες. Το πρόγραμμα σχεδιάζεται από κοινού από τη Γενική Διεύθυνση Δασών και το Αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος, ώστε να διαμορφωθεί κοινή επιχειρησιακή κουλτούρα και ενιαίες διαδικασίες.

Πότε ξεκινά η εφαρμογή

Το μέτρο εισάγεται σταδιακά. Το 2026 προβλέπεται πιλοτική φάση σε επιλεγμένες περιοχές, με πολύ συγκεκριμένα κριτήρια και αυστηρή επιτήρηση. Η πλήρης ανάπτυξη αναμένεται μετά το 2027, όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι πρώτες κανονικές μελέτες και θα έχει αποκτηθεί επαρκής εμπειρία από το πεδίο.

Η πιλοτική εμπειρία της Χίου τα προηγούμενα χρόνια θεωρείται σημαντικός οδηγός. Παρά τα θετικά αποτελέσματα, ανέδειξε την ανάγκη για σαφές θεσμικό πλαίσιο, καθορισμένους ρόλους και συντονισμό. Το νέο νομοσχέδιο επιχειρεί να καλύψει ακριβώς αυτό το κενό.

Συστάσεις από την Ευρώπη και διεθνείς πρακτικές

Η θεματική αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας κατέδειξε ότι η Ελλάδα έχει εισέλθει σε νέο πυροκλιματικό καθεστώς, με μεγαλύτερες και πιο έντονες φωτιές. Η πρόληψη, και όχι μόνο η καταστολή, καθίσταται πλέον στρατηγική προτεραιότητα.

Η προδιαγεγραμμένη καύση αποτελεί διεθνώς βασικό εργαλείο διαχείρισης καύσιμης ύλης. Στην Ιταλία και τη Γαλικία της Ισπανίας χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια, με στόχο τη μείωση του κινδύνου ανεξέλεγκτων πυρκαγιών και την προστασία των οικοσυστημάτων. Στην Ελλάδα, αντίθετα, παρέμενε μέχρι σήμερα πρακτικά απαγορευμένη.

Με το νέο πλαίσιο, η ελεγχόμενη χρήση φωτιάς μετατρέπεται σε οργανωμένο, τεκμηριωμένο και αυστηρά επιτηρούμενο εργαλείο, ενταγμένο σε μια συνολική στρατηγική πρόληψης. Η επιτυχία του, ωστόσο, θα εξαρτηθεί από τη συνεχή εκπαίδευση, την επιστημονική υποστήριξη και τον συντονισμό όλων των εμπλεκομένων.

Διαβάστε επίσης: Η Πολιτική Προστασία αλλάζει δόγμα: Πρόληψη και επιστήμη στην πρώτη γραμμή

Σχετικά άρθρα:

Τραμπ κατά Πούτιν: «Μας λέει πολλές βλακείες» – Νέες κυρώσεις στο τραπέζι – FinanceNews.gr Τιμές στα ακίνητα: Η Αθήνα στην κορυφή της «κούρσας» – FinanceNews.gr Πάνω από 1 δισ. ευρώ επενδύσεις από ΜμΕ μέσω νέων προγραμμάτων ΕΣΠΑ – FinanceNews.gr Με στήριξη από τη ΔΙΑΣ μεγαλώνει το IRIS – Αδιαφορούν οι τραπεζίτες, δεν προωθούν το δικό τους προϊόν