Αλλαγές στα πλασματικά έτη: Τι ετοιμάζει το Υπουργείο Εργασίας για Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα – FinanceNews.gr

Πόσο κοστίζει η εξαγορά πλασματικών ετών και πότε πραγματικά συμφέρει – Το «χαμένο μπόνους» των πλασματικών ετών στο Δημόσιο

Στον χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, τα πλασματικά έτη αποτελούν ένα εργαλείο εξαγοράς χρόνου που πολλοί εργαζόμενοι χρησιμοποιούν ώστε να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις σύνταξης νωρίτερα. Όμως, στην πράξη, η δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών ετών στο Δημόσιο και στον Ιδιωτικό τομέα λειτουργεί με διαφορετικούς κανόνες και δημιουργεί στρεβλώσεις για όσους «μεταπηδούν» μεταξύ των δύο τομέων.

Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου έχουν το προνόμιο να αναγνωρίζουν έως 12 έτη πλασματικού χρόνου, ενώ όσοι εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα περιορίζονται σε 7 έτη εξαγοράς, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

Αλλά η διαφοροποίηση δεν σταματά εκεί. Στον ιδιωτικό τομέα, μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει μονοκονδυλιά τα 7 έτη μόνο από συγκεκριμένες κατηγορίες (όπως ανεργία και κενά ασφαλιστικά διαστήματα), ενώ όταν ένα άτομο εισέλθει στο Δημόσιο και προηγουμένως είχε περιόδους ανεργίας ή κενά ως ιδιωτικός υπάλληλος, δεν του επιτρέπεται να εξαγοράσει αυτά τα διαστήματα ως αναγνωρισμένο χρόνο για τη δημόσια ασφάλιση. Το αποτέλεσμα; Κάποιοι καταλήγουν να διαθέτουν δικαίωμα αναγνώρισης 12 ετών αλλά στην πράξη να μπορούν να αναγνωρίσουν πολύ λιγότερα, για παράδειγμα μόνο τη στρατιωτική θητεία ή ένα έτος τέκνων.

Αυτή η ανισοκατανομή πλήττει περισσότερο εκείνους που δεν έχουν πλασματικά από σπουδές αλλά μόνο από τέκνα ή στρατιωτική θητεία· πολλοί δεν έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν και αυτά τα έτη αν έχουν περάσει στο Δημόσιο. Η παλαιότερη συζήτηση για ενιαίο όριο π.χ. πέντε ετών πλασματικού χρόνου χωρίς διάκριση τύπου -ανεργίας, σπουδών, τέκνων, παραμένει ανοικτή, αλλά δεν έχει υλοποιηθεί.

Ποιοι δικαιούνται τι και πώς αξιοποιούνται

Οι ασφαλισμένοι πριν το 1993 μπορούν να χρησιμοποιήσουν πλασματικά έτη για να συμπληρώσουν «ένσημα» που λείπουν ως το 2012 και να κατοχυρώσουν όρια ηλικίας πριν τα 67 ή και τα 62 έτη.

Οι κατηγορίες που μπορούν να αναγνωριστούν με εξαγορά, περιλαμβάνουν στρατιωτική θητεία, εκπαιδευτική άδεια, γονική άδεια, σπουδές, κενά διαστήματα ασφάλισης, τέκνα κ.ά.

Στους μισθωτούς, το κόστος εξαγοράς ανέρχεται στο 20 % επί του μισθού που είχαν την ημέρα υποβολής της αίτησης (ή του μέσου 12μήνου αν δεν υπάρχει σταθερή απασχόληση). Αν κάποιος είναι άνεργος ή μερικά απασχολούμενος, το κόστος υπολογίζεται επί του εκάστοτε κατώτατου μισθού.

Στο Δημόσιο, για αιτήσεις από 1/1/2020 και μετά, η εξαγορά γίνεται επίσης με 20 % επί του μισθού. Πριν από το 2020, το κόστος ήταν πολύ χαμηλότερο (π.χ. 6,67 % έως 16,67 % ανάλογα με το έτος), γεγονός που ωφέλησε όσους έκαναν εξαγορές τότε.

Για παράδειγμα, μισθωτός με μηνιαίο εισόδημα 1.800 € μπορεί να χρειαστεί περίπου 12.182 € για εξαγορά 36 μηνών λόγω τέκνων και 4.233 € για 12 μήνες στρατιωτικής θητείας.

Η εξαγορά συμφέρει όταν με το πλασματικό έτος κατοχυρώνεται δικαίωμα για πλήρη σύνταξη, διαφορετικά το κόστος μπορεί να είναι δυσανάλογο της αύξησης στο ποσό σύνταξης. Για μισθωτούς με χαμηλότερες αποδοχές το όφελος είναι μεγαλύτερο.

Προς αλλαγή νομοθεσίας;

Πηγές του υπουργείου Εργασίας αναφέρουν ότι στο σχεδιαζόμενο νομοσχέδιο εξετάζεται η μείωση του ορίου αναγνώρισης στο Δημόσιο από 12 στα 5 έτη, ώστε να απλοποιηθεί το σύστημα και να αποφεύγονται οι στρεβλώσεις.

Μια τέτοια αλλαγή θα επιφέρει σημαντικές αναπροσαρμογές. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις δημοσίων υπαλλήλων που ως ιδιωτικοί είχαν διαστήματα ανεργίας, θα γίνεται πλέον δυνατή η αναγνώριση έως 5 έτη και για αυτούς τους χρόνους, κάτι που σήμερα δεν επιτρέπεται στο Δημόσιο.

Αλλά η μείωση του ορίου μπορεί να στερήσει δυνατότητες από ασφαλισμένους που είχαν ήδη εξαγοράσει πάνω από 5 έτη ή σχεδίαζαν να εξαγοράσουν.

Σχετικά άρθρα:

ΑΑΔΕ: Προθεσμία 30 ημερών σε μισθωτές και συνιδιοκτήτες για αποδοχή μισθωτηρίων – FinanceNews.gr ΔΕΗ: Από εθνικός πάροχος σε παίκτης-κλειδί στη ΝΑ Ευρώπη – FinanceNews.gr Αναπτυξιακός Νόμος 4887/2022: Νέα κεφάλαια για επενδύσεις έως και 75% – FinanceNews.gr Νεκρή γυναίκα στο λιμάνι του Πειραιά: Συναγερμός στις αρχές – FinanceNews.gr