Απασχόληση: Κέρδη και παγίδες σε υπερωρίες, νυχτερινή εργασία, Κυριακές
Χαμηλότερες εισφορές και υψηλότερο ημερομίσθιο για χιλιάδες επιχειρήσεις και εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης ισχύουν από τις 6 Μαρτίου και εφεξής, στις περιπτώσεις νυχτερινής εργασίας, υπερεργασίας, υπερωρίας και εργασίας κατά τις Κυριακές και αργίες.
Ο ΕΦΚΑ με εγκύκλιό του θέτει σε εφαρμογή την πρόσφατη διάταξη νόμου του υπουργείου Εργασίας και ξεκαθαρίζει ότι τα ποσά που αντιστοιχούν σε προσαυξήσεις των επιδομάτων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες εργαζομένων με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, στο σύνολο των κλάδων της οικονομίας, από την ημέρα έναρξης εφαρμογής του νόμου -ήτοι την 6η Μαρτίου 2025- δεν υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές, εργατικές και εργοδοτικές.
Παρουσιάζει μάλιστα ενδεικτικά παραδείγματα, προκειμένου να γίνει αντιληπτό το πώς θα λειτουργήσει η σημαντική μείωση του μη μισθολογικού κόστους, σε περιπτώσεις εργασίας πέραν του νόμιμα θεσμοθετημένου 8ώρου, επισημαίνοντας πως ζητήματα υπολογισμών ημερομισθίων, ωρομισθίων, ποσοστού προσαυξήσεων και σώρευσης αυτών ανά κατηγορία, καθώς και λοιπά θέματα εργατικής νομοθεσίας, άπτονται του ελέγχου και της πληροφόρησης από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασίας.
Παραθέτει δε πλήρη καταγραφή της ισχύουσας νομοθεσίας για την προσαύξηση των αμοιβών κατά την απασχόληση πέραν του θεσμοθετημένου 8ώρου, το βράδυ ή σε ημέρες αργίας, προκειμένου να αποφεύγονται τα λάθη και να μην πέφτουν σε παγίδες οι χιλιάδες εργαζόμενοι του ιδιωτικού δικαίου.
Έτσι, για παράδειγμα, επισημαίνει ότι η προσαύξηση για την παροχή της νυχτερινής εργασίας υπολογίζεται επί του νόμιμου ημερομισθίου ή του 1/25 του νόμιμου μηνιαίου μισθού και όχι επί των τυχόν συμφωνημένων μεγαλύτερων αποδοχών.
Τι ισχύει για την απασχόληση τη νύχτα και παράδειγμα για την πληρωμή εισφορών
Στην εγκύκλιο του ΕΦΚΑ ξεκαθαρίζεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 143 του π.δ. 80/2022, σχετικά με το επίδομα νυχτερινής εργασίας ισχύουν τα εξής:
Οι εργαζόμενοι κάθε φύσεως (υπάλληλοι, υπηρέτες και εργατοτεχνίτες) των επιχειρήσεων και εργασιών εν γένει συνεχούς ή μη λειτουργίας, όποτε απασχολούνται από τις 22:00 μέχρι τις 06:00, αμείβονται με τις νόμιμες αποδοχές που ισχύουν κάθε φορά, προσαυξημένες κατά 25%. Την προσαύξηση αυτή δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από την ιδιότητα με την οποία απασχολούνται και από το εάν είναι μόνιμη ή όχι η απασχόληση κατά τις συγκεκριμένες νυχτερινές ώρες.
Επίσης, οι εργαζόμενοι που, λόγω της φύσης της εργασίας τους, εργάζονται αποκλειστικά κατά τις νυχτερινές ώρες δεν δικαιούνται το επίδομα νυκτερινής εργασίας μόνο εάν οι αποδοχές τους είναι τουλάχιστον κατά 25% προσαυξημένες σε σχέση με τα ελάχιστα όρια που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις. Αν η αύξηση είναι μικρότερη του 25%, καταβάλλεται η μικρότερη διαφορά που προκύπτει.
Επιπλέον, η προσαύξηση υπολογίζεται πάντοτε στα υποχρεωτικά ελάχιστα όρια μισθών και ημερομισθίων που έχουν θεσπιστεί, δεν συμψηφίζεται με τις τυχόν ανώτερες καταβαλλόμενες αποδοχές και μειώνεται αναλόγως, σε περίπτωση απασχόλησης λιγότερης από το κανονικό ωράριο.
Από τις 6 Μαρτίου και εφεξής λοιπόν, γι’ αυτές τις προσαυξημένες αποδοχές δεν θα κρατούνται εισφορές τόσο για τους εργοδότες όσο και για τους εργαζόμενους.
Έτσι, για παράδειγμα, ανειδίκευτος εργάτης που απασχολείται καθημερινά σε βιομηχανία παραγωγής άρτου με ωράριο 9:00π.μ. με 5μ.μ., αλλά, εκτάκτως, απασχολήθηκε 3 φορές μέσα στο μήνα, αντί 9π.μ-5μ.μ., νυχτερινές ώρες και συγκεκριμένα από τις 22:00 μέχρι τις 6:00, και λαμβάνει μισθό 1.000 ευρώ, θα δει τις αποδοχές του προσαυξημένες για τις 3 ημέρες νυχτερινής εργασίας, κατά 25%.
Εδώ βέβαια ξεκαθαρίζεται, και είναι σημαντικό, ότι ο υπολογισμός της προσαύξησης γίνεται όχι στον μισθό που λαμβάνει αλλά στον ελάχιστα νομοθετημένο μισθό, δηλαδή στα 830 ευρώ το μήνα. Δηλαδή, στο συγκεκριμένο παράδειγμα, η προσαύξηση θα επιβληθεί στο ποσό των 33,2 ευρώ που είναι το ημερομίσθιο.
Συνεπώς, η προσαύξηση ανά ημέρα θα είναι 8,3 ευρώ και η συνολική προσαύξηση που θα λάβει ο εργαζόμενος είναι 24,9 ευρώ. Όσο για τις συνολικές εισφορές, θα υπολογιστούν μόνο για τον μηνιαίο μισθό των συμφωνημένων αποδοχών των 1.000 ευρώ και όχι και των επιπλέον αποδοχών της προσαύξησης ποσού 24,90 ευρώ.
Σε άλλο παράδειγμα, νυχτοφύλακας που απασχολείται σε εργοστάσιο παραγωγής μετάλλων καθημερινά κατά τις νυχτερινές ώρες από 22:00 μέχρι 06:00 με μηνιαίες αποδοχές 900 ευρώ θα λάβει νυχτοκάματο. Όπως και στο προηγούμενο παράδειγμα, η προσαύξηση θα δοθεί στον ελάχιστον νομοθετημένο κατώτατο μισθό, που σήμερα ανέρχεται σε 830 ευρώ.
Επειδή ο μηνιαίος μισθός είναι μόνο κατά 8,43% πάνω από τον κατώτατο μισθό, πρέπει να υπολογιστεί επιπλέον προσαύξηση έως του ποσοστού 25%, δηλαδή οι αποδοχές που θα καταβληθούν θα είναι προσαυξημένες επιπλέον κατά 16,57%. Άρα 137,53 ευρώ. Ωστόσο, βάσει της νέας νομοθετικής ρύθμισης, οι συνολικές εισφορές που θα υπολογιστούν θα είναι στο ποσό των 900 ευρώ και όχι επί των καταβληθεισών αποδοχών ποσού 1.037,53 ευρώ.
Πώς αμείβεται η υπερεργασία-υπερωρία και τι αλλάζει για τις εισφορές
Σύμφωνα με το άρθρο 184 του π.δ. 80/2022 σχετικά την αμοιβή υπερεργασίας και υπερωρίας ισχύουν τα εξής:
Σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως 40 ώρες την εβδομάδα, ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται επιπλέον 5 ώρες την εβδομάδα κατά την κρίση του εργοδότη (υπερεργασία).
Οι ώρες αυτές υπερεργασίας (41η, 42η, 43η, 44η, 45η ώρα) αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20% και δεν συνυπολογίζονται στα επιτρεπόμενα όρια υπερωριακής απασχόλησης. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας 6 εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, η περεργασία ανέρχεται σε 8 ώρες την εβδομάδα (από 41η έως 48η ώρα).
Η πέραν των 45 ωρών την εβδομάδα απασχόληση του εργαζομένου στις παραπάνω επιχειρήσεις θεωρείται υπερωριακή απασχόληση. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας 6 εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η εργασία πέραν των 48 ωρών την εβδομάδα.
Οι εργαζόμενοι απασχολούμενοι υπερωριακά δικαιούνται για κάθε ώρα νόμιμης υπερωρίας, έως 3 ώρες ημερησίως και μέχρι τη συμπλήρωση 150 ωρών ετησίως, αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%. Για κάθε ώρα παράνομης υπερωρίας, ο εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωση ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120%.
Με αποφάσεις του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, δύναται να χορηγείται κατά περίπτωση άδεια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων όλων των επιχειρήσεων και εργασιών, επιπλέον των επιτρεπόμενων ανωτάτων ορίων υπερωριακής απασχόλησης ετησίως (>150 ώρες), σε περιπτώσεις επείγουσας φύσης εργασίας, η εκτέλεση της οποίας κρίνεται απολύτως επιβεβλημένη και δεν επιδέχεται αναβολή. Γι’ αυτή την περίπτωση υπερωριακής απασχόλησης, οι εργαζόμενοι δικαιούνται αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 60%.
Για όλες αυτές τις προσαυξήσεις υπερωριακής απασχόλησης και υπερεργασίας δεν καταβάλλονται εισφορές.
Έτσι, για παράδειγμα υπάλληλος γραφείου σε επιχείρηση, με ατομική σύμβαση εξαρτημένης εργασίας 40 ωρών την εβδομάδα (πλήρης απασχόληση) και μηνιαίες αποδοχές 950 ευρώ, εάν απασχοληθεί εκτάκτως 3 ώρες επιπλέον, τη μία εβδομάδα, αυτό αποτελεί υπερεργασία και επομένως οι επιπλέον 3 ώρες εργασίας αμείβονται με προσαύξηση 20%.
Το ωρομίσθιο για τον συγκεκριμένο υπάλληλο είναι 5,70 ευρώ και για τις επιπλέον 3 ώρες εργασία οι πρόσθετες αποδοχές του ανέρχονται σε 17,10 ευρώ. Η προσαύξηση είναι 3,42 ευρώ, για τα οποία τόσο ο εργοδότης όσο και ο εργαζόμενος δεν καταβάλλει εισφορές. Συνεπώς, οι συνολικές εισφορές υπολογίζονται μόνο στο ποσό του μισθού και των επιπλέον αποδοχών υπερεργασίας, δηλαδή 950+17,10 ευρώ, ήτοι στα 967,10 ευρώ και όχι στο ποσό της προσαύξησης των 3,42 ευρώ.
Χωρίς έκπτωση στις εισφορές η μερική απασχόληση
Η έκπτωση στις εισφορές ισχύει μόνο στην περίπτωση πλήρους απασχόλησης. Έτσι, για παράδειγμα, ανειδίκευτος εργάτης σε επιχείρηση εστίασης, με ατομική σύμβαση εξαρτημένης εργασίας 20 ωρών την εβδομάδα (απασχόληση από Δευτέρα-Παρασκευή με ωράριο 9π.μ-1μ.μ., μερική απασχόληση επί πενθήμερο), 22 ημέρες ασφάλισης και μηνιαίες αποδοχές 500 ευρώ, ακόμη κι αν εργαστεί εκτάκτως για μία ημέρα τη νύχτα μεταξύ των ωρών 22:00-02:00, αντί του πρωινού ωραρίου, θα αμειφθεί και θα ασφαλιστεί και για την προσαύξηση της νυχτερινής εργασίας χωρίς κανένα όφελος στο μισθό ή έκπτωση στις εισφορές.
Αντίστοιχα, υπάλληλος γραφείου που απασχολείται με μερική απασχόληση 4 ώρες καθημερινά από 09:00-13:00, δηλαδή 20 ώρες εβδομαδιαίως, με μηνιαίο μισθό, βάσει ατομικής σύμβασης εργασίας, της τάξης των 600 ευρώ, εάν εργαστεί εκτάκτως 3 ώρες ημερησίως, για 3 ημέρες, δηλαδή συνολικά 9 ώρες επιπλέον, δεν θα εφαρμοστεί η νέα διάταξη. Κι αυτό γιατί ο συγκεκριμένος υπάλληλος είναι μερικής απασχόλησης, εργάζεται με ωράριο μικρότερο από το πλήρες, οι επιπλέον 3 ώρες την ημέρα δεν θεωρούνται υπερεργασία και υπερωρίες και κατά συνέπεια δεν υπάρχει προσαύξηση ωρομισθίων.
Προσοχή όμως. Όπως εξηγούν οι ειδικοί -καθώς δεν αναφέρεται στην εγκύκλιο του ΕΦΚΑ- ο εργαζόμενος μερικής απασχόλησης μέχρι να συμπληρώσει το ωράριο της πλήρους έχει προσαύξηση 12% για τις επιπλέον ώρες ως «πρόσθετη εργασία» που δεν θεωρείται ούτε υπερεργασία, ούτε υπερωρία.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
