Γιατί η εκλογή δικαστών στην Καρλσρούη αφορά και την Ελλάδα

Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της γερμανικής έννομης τάξης με διεθνή ακτινοβολία.

«Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης είναι το ανώτατο δικαστήριο στη Γερμανία. Ενσαρκώνει την κορωνίδα της νομικής επιβολής μέσω της νομολογίας. Δεν είναι απλός ‘θεματοφύλακος του Συντάγματος’ αλλά και ‘κήρυκάς’ του», διαβάζουμε χαρακτηριστικά στο εγχειρίδιο θεωρίας του «Πολιτικού Συστήματος της Γερμανίας» του ομότιμου καθηγητή Πολιτικής Θεωρίας Μάνφρεντ Σμιντ από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης, γέννημα του Θεμελιώδους Νόμου της Βόννης του 1949, όπως λέγεται το Γερμανικό Σύνταγμα, αποτελεί ίσως το πιο εμβληματικό συνταγματικό δικαστήριο της Γηραιάς Ηπείρου, με μακρά νομολογιακή παράδοση που αποκρυστάλλωσε όχι μόνο την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων στη Γερμανία, αλλά έδωσε πολλές φορές τον παλμό, το νομικό στίγμα και τα ερμηνευτικά εργαλεία σε άλλα αντίστοιχα ανώτατα δικαστήρια όπως και στους Ευρωπαίους δικαστές του Λουξεμβούργου.
Το εύρος των αρμοδιοτήτων του όμως ξεπερνά το νομικό φάσμα. Πέρα από τον έλεγχο συνταγματικότητας που διενεργεί, λειτουργεί και ως τελικός «διαιτητής» στις διαφορές μεταξύ των υπόλοιπων συνταγματικών/πολιτειακών οργάνων ή μεταξύ των κρατιδίων και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Δεν διαθέτει μόνο αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου της συμβατότητας ή μη νόμων με το Σύνταγμα πχ. μέσω συνταγματικών προσφυγών, αλλά είναι, μεταξύ άλλων, το μόνο αρμόδιο όργανο να αποφασίσει την απαγόρευση κόμματος (επίκαιρη είναι και η συζήτηση περί ενδεχόμενης απαγόρευσης της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία).
Ως σώμα αποτελείται από 16 δικαστές, ενώ η εκλογή των ανώτατων δικαστών διεξάγεται εν μέρει από την Ομοσπονδιακή Βουλή και εν μέρει από το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο, τα δύο σώματα της νομοθετικής εξουσίας.

Κριτική και επιφυλάξεις από τον Γερμανό πρόεδρο

Η πρόσφατη αποτυχία εκλογής ανώτατων δικαστών την περασμένη Παρασκευή με αναβολή μέχρι νεωτέρας στη γερμανική βουλή, μετά από ενδοκυβερνητική διαφωνία της Χριστιανικής Ένωσης και των Σοσιαλδημοκρατών, αποτελεί «πλήγμα» κατά τον Ομοσπονδιακό Πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ για την ίδια την κυβέρνηση.
Αν και είναι ίσως νωρίς ακόμη να γίνει λόγος «για πλήγμα στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο», όπως ανέφερε στο δημόσιο δίκτυο ZDF ο Γερμανός πρόεδρος, εντούτοις ήταν εμφανής ο προβληματισμός του. Είναι άλλωστε και ο ίδιος νομικός με σπουδές στο Συνταγματικό Δίκαιο, ενώ η σύζυγός του Έλκε Μπύντενμπεντερ, επίσης διακεκριμένη νομικός, έχει διατελέσει δικαστής στα Διοικητικά Δικαστήρια Ανοβέρου και Βερολίνου.
Ο Γερμανός πρόεδρος, ο οποίος επέκρινε έμμεσα τη στάση της Χριστιανικής Ένωσης στη συγκεκριμένη ψηφοφορία, εξέφρασε την ανησυχία ότι η υπόθεση μπορεί να πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις, εάν δεν επέλθει συμφωνία μετά το θερινό διάλειμμα της βουλής, διότι εν τέλει «πρόκειται για μια υπόθεση που αφορά την εξουσία και τη λειτουργία ενός συνταγματικού οργάνου, το οποίο ταυτόχρονα είναι και το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας».

Πολιτική επιρροή ή άγνοια θεσμικού κινδύνου;

Η ένσταση από πλευράς Χριστιανικής Ένωσης – με πολλούς να βλέπουν πίσω από αυτή την κίνηση τον επικεφαλής της Κ.Ο. Γενς Σπαν, ο οποίος βρίσκεται στο στόχαστρο κριτικής για σκάνδαλο με αμφιλογόμενη αγορά μασκών τη διάρκεια της πανδημίας -εστιάζει στη συνταγματολόγο Φράουκε-Μπρόζιους Γκέρσντορφ, μετά από πρόταση των Σοσιαλδημοκρατών. Θεωρείται από μερίδα συντηρητικών βουλευτών και νομικών ως «αριστερών καταβολών» και με «ακτιβιστικές» θέσεις σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στην άμβλωση.
Στο μικροσκόπιο της Χριστιανικής Ένωσης βρίσκεται ειδικότερα η διδακτορική διατριβή της λόγω υπονοιών λογοκλοπής, που όμως δεν έχουν επιβεβαιωθεί. Η εκλογή ανώτατων δικαστών απαιτεί πλειοψηφία 2/3 κι έτσι κρίνεται απαραίτητη η συναίνεση Πρασίνων και Αριστεράς, που δεν είναι πλέον δεδομένη, την ώρα που η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία πανηγυρίζει για το επικοινωνιακό και κοινοβουλευτικό «φιάσκο» με πρωταγωνιστές τα δύο κόμματα της συγκυβέρνησης.
Δεν είχαν κοινή γραμμή οι συγκυβερνώντες; Δεν είχαν συμφωνήσει; Πόση επιρροή ασκεί τελικά ο «συγκεντρωτικός», όπως πολλοί τον αποκαλούν, καγκελάριος Μερτς στη συγκυβέρνηση και στο κοινοβούλιο; Είναι η «ελευθερία» των βουλευτών να αποφασίζουν κατά βούληση, όπως το παρουσίασε χθες ο Φρίντριχ Μερτς στην καλοκαιρινή συνέντευξή του στο δίκτυο ARD ή είναι η πρώτη κρίση στον «μεγάλο συνασπισμό»;

Ανοιχτή επιστολή 300 νομικών

Στο μεταξύ έντονες είναι οι αντιδράσεις της γερμανικής νομικής κοινότητας. Με ανοιχτή επιστολή στο νομικό περιοδικό Legal Tribune Online, 300 νομικοί επικρίνουν την κυβέρνηση για τη διαδικασία της Παρασκευής. Κάνουν λόγο «για έλλειψη πολιτικού βάρους και ανεπαρκή προετοιμασία στους κόλπους της συγκυβέρνησης». Θεωρούν ότι η συνάδελφός τους δεν προστατεύθηκε από τη δυσφήμιση σε θεσμικό επίπεδο και ότι η αποτυχία εκλογής ανώτατων δικαστών θα μπορούσε να βλάψει το κύρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης.
Ο Πέτερ Μύλερ, πρώην ανώτατος δικαστής στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο, άσκησε μέσω της Welt σφοδρή κριτική στον επικεφαλής της Κ.Ο. της Χριστιανικής Ένωσης κάνοντας λόγο για «εκκωφαντική αποτυχία ηγεσίας», εστιάζοντας στις ευθύνες του Γενς Σπαν και ζητώντας έστω τώρα «συμβιβασμό» από τις κεντρώες δυνάμεις. Για «λάθος» κίνηση έκανε λόγο και ο πρώην συνταγματικός δικαστής και αντιπρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης, Φέρντιναντ Κίρχοφ, χωρίς όμως να βλέπει «απειλή για την ανεξαρτησία» του δικαστηρίου, ούτε «μαύρη μέρα» για τη γερμανική δικαιοσύνη.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης είναι δίχως αμφιβολία ένας θεσμός με αυξημένο ειδικό βάρος, είναι το όργανο που ελέγχει τόσο την εκτελεστική όσο και τη νομοθετική εξουσία για αντισυνταγματικές παρεκκλίσεις και οι αποφάσεις του είναι δεσμευτικές. Καμία γερμανική κυβέρνηση δεν έχει αμφισβητήσει το κύρος της Καρλσρούης, ακόμα κι όταν οι αποφάσεις που εξέδιδε ήταν επώδυνες για τους εκάστοτε κυβερνώντες.
Η αποτυχία εκλογής των ανώτατων δικαστών την Παρασκευή και η αναβολή της ψηφοφορίας μετά το θέρος, αφήνει μια κακή εικόνα όχι μόνο για τις τυχόν αντικρουόμενες τάσεις εντός της γερμανικής κυβέρνησης, που καλά-καλά δεν ξεκίνησε, αλλά πολύ περισσότερο αφήνει ανοιχτό ένα παράθυρο υπονοιών εργαλειοποίησης ή υποτίμησης της σημασίας αυτού του κρίσιμου θεσμού για τη λειτουργία της δημοκρατίας και της προάσπισης των δικαιωμάτων, του «θεματοφύλακα και κήρυκα του Συντάγματος», του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης.

www.bankingnews.gr

Source link

Σχετικά άρθρα:

Θετικά πρόσημα στις ασιατικές αγορές Στοιχεία σοκ από το Τελ Αβίβ – Το Ιράν τρύπησε το Iron Dome, μόλις 35% των βαλλιστικών πυραύλων αναχαιτίστηκαν από το Ισραήλ Ινδία: Στους 7 οι νεκροί από συντριβή ελικοπτέρου – Ανάμεσά τους μια οικογένεια με μωρό New York Post: Ο Biden επισκέπτεται κρυφά την Ουάσινγκτον για να εργαστεί σε μυστικό έργο – Υπέγραφε με στυλό ρομπότ