Ευρωπαϊκό Εξάμηνο: Οι προτεραιότητες για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της Ε.Ε.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα τη φθινοπωρινή δέσμη μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2026, στην οποία καθορίζονται οι προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας. Σε ένα ολοένα και πιο δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον, η Επιτροπή ζητεί συντονισμένη δράση για την ενίσχυση της παραγωγικότητας, της καινοτομίας και των επενδύσεων, σύμφωνα με την Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας. Η φθινοπωρινή δέσμη δρομολογεί τον κύκλο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2026, ο οποίος θα βελτιώσει την αναλυτική του βάση, θα ενισχύσει τον διάλογο μεταξύ των κρατών μελών και των ενδιαφερόμενων μερών και θα ενισχύσει την εστίαση στην εφαρμογή.
Η εαρινή δέσμη μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2026 θα παράσχει συστάσεις πολιτικής για την αντιμετώπιση των κύριων ειδικών ανά χώρα προκλήσεων που προσδιορίζονται στις εκθέσεις ανά χώρα, με βάση ένα ολοκληρωμένο σύνολο ειδικών ανά χώρα συστάσεων του 2025.
Η δέσμη αυτή βασίζεται στις οικονομικές προβλέψεις του φθινοπώρου 2025, οι οποίες δείχνουν ότι η οικονομία της ΕΕ παραμένει ανθεκτική με μέτρια ανάπτυξη, κυρίως λόγω της εύρωστης εγχώριας ζήτησης και των επενδύσεων, της εύρωστης αγοράς εργασίας και της χαλάρωσης του πληθωρισμού. Ταυτόχρονα, η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με διάφορα στρατηγικά τρωτά σημεία και εξακολουθεί να αντιμετωπίζει διαρθρωτικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλής παραγωγικότητας, των δημογραφικών πιέσεων και των αυξανόμενων απαιτήσεων για τα δημόσια οικονομικά που συνδέονται με την άμυνα και τη μετάβαση σε μια ψηφιακή οικονομία απαλλαγμένη από ανθρακούχες εκπομπές. Ως εκ τούτου, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η διατήρηση υγιών δημόσιων οικονομικών θα είναι ουσιαστικής σημασίας για την απελευθέρωση του αναπτυξιακού δυναμικού της Ευρώπης και τη διασφάλιση της σταθερότητας.
Το Εξάμηνο ενισχύεται με μια νέα σύσταση της ΕΕ των 27 σχετικά με το ανθρώπινο κεφάλαιο, δεδομένης της επείγουσας ανάγκης για αύξηση της παραγωγικότητας, τόνωση των ταλέντων και ανάπτυξη μιας ανθεκτικής στις μελλοντικές εξελίξεις αγοράς εργασίας.
Αξιολόγηση της συμμόρφωσης των κρατών μελών με το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ
Στο πλαίσιο αυτής της δέσμης μέτρων για το Εξάμηνο, η Επιτροπή αξιολόγησε τη συμμόρφωση όλων των κρατών μελών με το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ και παρείχε καθοδήγηση για να διασφαλίσει ότι η δημοσιονομική πολιτική τους το 2026 ευθυγραμμίζεται με τις σχετικές συστάσεις του Συμβουλίου: είτε εκείνα που εγκρίνουν τα μεσοπρόθεσμα σχέδια των κρατών μελών, είτε, για τα κράτη μέλη που υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ), συστάσεις που αποσκοπούν στον τερματισμό της ΔΥΕ.
Η αξιολόγηση της Επιτροπής επικεντρώνεται στην αύξηση των καθαρών δαπανών, του ενιαίου λειτουργικού δείκτη στο μεταρρυθμισμένο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης. Για τα 16 κράτη μέλη για τα οποία το Συμβούλιο έχει ενεργοποιήσει την εθνική ρήτρα διαφυγής, η αξιολόγηση λαμβάνει υπόψη την ευελιξία για αυξήσεις των αμυντικών δαπανών.
Ειδικότερα, η Επιτροπή εξέδωσε γνώμες σχετικά με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων (ΣΔΠ) για το 2026 17 κρατών μελών της ζώνης του ευρώ:
12 ΣΔΠ αξιολογούνται ως συμμορφούμενα και, ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη καλούνται να συνεχίσουν να εφαρμόζουν δημοσιονομικές πολιτικές το 2026, όπως έχει προγραμματιστεί: Κύπρος, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία, Σλοβακία.
3 ΣΔΠ αξιολογούνται με κίνδυνο μη συμμόρφωσης και, ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη καλούνται να λάβουν τα αναγκαία μέτρα στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας του προϋπολογισμού τους για να διασφαλίσουν ότι η δημοσιονομική πολιτική το 2026 συνάδει με τη σύσταση του Συμβουλίου: Κροατία, Λιθουανία και Σλοβενία.
2 ΣΔΠ αξιολογούνται με κίνδυνο σημαντικής μη συμμόρφωσης και, ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη καλούνται να λάβουν τα αναγκαία μέτρα στο πλαίσιο της εθνικής διαδικασίας του προϋπολογισμού για να διασφαλίσουν ότι η δημοσιονομική πολιτική το 2026 συνάδει με τη σύσταση του Συμβουλίου: Μάλτα και Κάτω Χώρες.
Δημοσιονομικές εξελίξεις και προοπτικές
Η Επιτροπή αξιολόγησε επίσης τις δημοσιονομικές εξελίξεις και προοπτικές στα άλλα κράτη μέλη.
7 κράτη μέλη αξιολογούνται ως συμμορφούμενα: Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία , Δανία, Σουηδία, Πολωνία, και Ρουμανία.
3 κράτη μέλη εκτιμάται ότι διατρέχουν κίνδυνο μη συμμόρφωσης: Βουλγαρία, Ουγγαρία, και Ισπανία.
Εξελίξεις στις διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος
Για τα εννέα κράτη μέλη που υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Μάλτα, την Πολωνία, τη Ρουμανία, και τη Σλοβακία, η διαδικασία αναστέλλεται. Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει ότι δεν λαμβάνονται περαιτέρω διαδικαστικά μέτρα στο παρόν στάδιο, αλλά ότι η εν εξελίξει διαδικασία παραμένει ανοικτή (δηλαδή το έλλειμμα δεν έχει μειωθεί σταθερά κάτω από το 3 % του ΑΕΠ) και ότι τα κράτη μέλη εξακολουθούν να δεσμεύονται από την αντίστοιχη σύσταση του Συμβουλίου. Η Επιτροπή θα επανεκτιμήσει την κατάσταση την επόμενη άνοιξη, όταν καταστούν διαθέσιμα τα απολογιστικά στοιχεία για το 2025.
Η Επιτροπή εκπόνησε επίσης έκθεση βάσει του άρθρου 126 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ προκειμένου να αξιολογήσει τη συμμόρφωση με το κριτήριο του ελλείμματος της Συνθήκης για δύο κράτη μέλη, τη Γερμανία και τη Φινλανδία. Βάσει της αξιολόγησης που περιέχεται στην έκθεση, δικαιολογείται η κίνηση διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος για τη Φινλανδία. Ως εκ τούτου, αφού λάβει υπόψη τη γνώμη της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής, η Επιτροπή θα εξετάσει το ενδεχόμενο να προτείνει στο Συμβούλιο να κινήσει διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για τη Φινλανδία και να προτείνει στο Συμβούλιο σύσταση για τον τερματισμό της κατάστασης υπερβολικού ελλείμματος.
Σύσταση για την οικονομική πολιτική της ζώνης του ευρώ για το 2026
Η παρούσα σύσταση παρουσιάζει εξατομικευμένες συμβουλές πολιτικής προς τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ σχετικά με θέματα που επηρεάζουν τη λειτουργία της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της. Φέτος, η σύσταση επικεντρώνεται σε μέτρα πολιτικής για την τόνωση της παραγωγικότητας και την ενίσχυση της οικονομικής ασφάλειας, με παράλληλη διατήρηση της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών.
Ειδικότερα, η σύσταση καλεί τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ:
Διασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας μέσω της τήρησης της πορείας των καθαρών δαπανών που συνιστά το Συμβούλιο, συμπεριλαμβανομένης, κατά περίπτωση, της ευελιξίας που παρέχεται για τις αμυντικές δαπάνες. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα έναν συνολικά ουδέτερο δημοσιονομικό προσανατολισμό το 2026 για τη ζώνη του ευρώ. Συνιστάται επίσης στα κράτη μέλη να δώσουν εκ νέου προτεραιότητα στους προϋπολογισμούς για την κάλυψη των αναγκαίων δαπανών για στρατηγικές επενδύσεις.
Αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης της αμυντικής βιομηχανίας και προώθηση των κοινών προμηθειών.
Να ολοκληρώσουν την εφαρμογή των οικείων σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας έως τις 31 Αυγούστου 2026, διασφαλίζοντας την πλήρη απορρόφηση των κονδυλίων της ΕΕ.
Ενίσχυση των αγορών εργασίας με την ενίσχυση των δεξιοτήτων, τη βελτίωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων, την αύξηση της συμμετοχής, τη στήριξη της ποιότητας των θέσεων εργασίας και την αντιμετώπιση της φτώχειας και της οικονομικής προσιτότητας της στέγασης, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η αύξηση των μισθών παραμένει ευθυγραμμισμένη με την παραγωγικότητα.
Προώθηση των επενδύσεων στην καινοτομία και σε στρατηγικούς τομείς, καθώς και ενίσχυση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς μέσω της απλούστευσης των κανονιστικών ρυθμίσεων και της άρσης των φραγμών, προκειμένου να ενισχυθεί η αποδοτικότητα και η κλίμακα.
Να λάβει μέτρα για την ανάπτυξη μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων για την κινητοποίηση κεφαλαίων, την προώθηση της δημιουργίας ψηφιακού ευρώ, την ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του νομίσματος και την παρακολούθηση των κινδύνων για τη μακροοικονομική σταθερότητα.
Σύσταση για το ανθρώπινο κεφάλαιο
Για πρώτη φορά, η Επιτροπή πρότεινε σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με το ανθρώπινο κεφάλαιο.
Η νέα σύσταση απευθύνεται και στα 27 κράτη μέλη και ζητεί την ανάληψη επειγουσών δράσεων για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προκλήσεων που σχετίζονται με το ανθρώπινο κεφάλαιο και μπορούν να βλάψουν την ανταγωνιστικότητά μας.
Ως εκ τούτου, η σύσταση καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν προτεραιότητα στην εκπαίδευση και τις δεξιότητες που απαιτούνται σε στρατηγικούς τομείς για την οικονομία της ΕΕ, από την καθαρή μετάβαση, την κυκλική οικονομία και τη βιομηχανική απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, την υγεία και τη βιοτεχνολογία, τη γεωργία και τη βιοοικονομία έως την αμυντική βιομηχανία και το διάστημα. Ως εκ τούτου, ζητεί ισχυρότερα προγράμματα στους τομείς των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM).
Ζητεί να αντιστραφεί η αρνητική τάση στις βασικές δεξιότητες. Αυτό είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη ενός μελλοντικού εργατικού δυναμικού με ισχυρά θεμέλια για να εργαστεί και να εκπαιδευτεί σε νέες τεχνολογικές και ανταγωνιστικές βιομηχανίες.
Οι επενδύσεις αποτελούν κοινή ευθύνη τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τις δημόσιες αρχές. Η σύσταση ζητεί την κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων που θα επενδυθούν στους ανθρώπους. Αυτό είναι προς όφελος της κοινωνίας, των επιχειρήσεων και των ανθρώπων.
Τέλος, ζητεί τη σημασία της καλής ποιότητας, των έγκαιρων δεδομένων και της ανάλυσης που συμβαδίζουν με την εξέλιξη της οικονομίας και είναι σε θέση να προβλέπουν τα αναδυόμενα επαγγέλματα του μέλλοντος, ώστε οι πολιτικές μας να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του σήμερα και του αύριο και όχι στις ανάγκες του χθες.
Έκθεση του μηχανισμού επαγρύπνησης
Η έκθεση του μηχανισμού επαγρύπνησης (ΕΜΕ) χρησιμεύει ως το ετήσιο εργαλείο ελέγχου της ΕΕ για τη διευκόλυνση του έγκαιρου εντοπισμού πιθανών μακροοικονομικών ανισορροπιών που ενδέχεται να επηρεάσουν την οικονομία μεμονωμένων κρατών μελών, της ζώνης του ευρώ ή της ΕΕ στο σύνολό της. Προσδιορίζει τα κράτη μέλη που απαιτούν εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις για να αξιολογήσουν κατά πόσον επηρεάζονται από ανισορροπίες που απαιτούν δράση πολιτικής. Η ΕΜΕ αποτελεί το σημείο εκκίνησης του κύκλου της ετήσιας διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών (ΔΜΑ).
Η φετινή AMR ζητεί να εκπονηθούν εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις για τα επτά κράτη μέλη που έχουν ήδη προσδιοριστεί στον προηγούμενο ετήσιο κύκλο ότι αντιμετωπίζουν ανισορροπίες: Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Σλοβακία, και Σουηδία, καθώς και για τη Ρουμανία, η οποία εκτιμήθηκε ότι είχε υπερβολικές ανισορροπίες το 2025.
Οι επανεξετάσεις θα πραγματοποιηθούν το πρώτο εξάμηνο του 2026 και οι αποφάσεις της Επιτροπής σχετικά με τις ανισορροπίες θα παρουσιαστούν στο πλαίσιο της εαρινής δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Ευρωπαϊκή Μακροοικονομική Έκθεση
Η νεοεισαχθείσα ευρωπαϊκή μακροοικονομική έκθεση στον παρόντα κύκλο του Εξαμήνου στηρίζει τόσο τη σύσταση για τη ζώνη του ευρώ όσο και την έκθεση του μηχανισμού επαγρύπνησης. Παρέχει επισκόπηση των οικονομιών της ζώνης του ευρώ και της ΕΕ σε ένα ταχέως εξελισσόμενο παγκόσμιο περιβάλλον, αναλύοντας βασικούς κινδύνους και ευκαιρίες. Στους βασικούς τομείς εστίασης περιλαμβάνονται οι προκλήσεις όσον αφορά την παραγωγικότητα, τα τρωτά σημεία εντός της ΕΕ και οι δράσεις για την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης μέσω της τόνωσης της καινοτομίας, της εμβάθυνσης της ενιαίας αγοράς και της κινητοποίησης ιδιωτικών επενδύσεων.
Η έκθεση εξετάζει επίσης το υψηλό ποσοστό αποταμίευσης της Ευρώπης στο πλαίσιο των κατακερματισμένων κεφαλαιαγορών και τα δυνητικά οφέλη μιας Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων για την αποτελεσματικότερη διοχέτευση κεφαλαίων εντός της Ένωσης. Επιπλέον, αναλύει τον μακροοικονομικό αντίκτυπο των υψηλότερων αμυντικών δαπανών και εξετάζει τον αντίκτυπο των διαφόρων τύπων αμυντικών δαπανών, με έμφαση στις εγχώριες επενδύσεις και στην Ε&Α. Η έκθεση διερευνά περαιτέρω τρόπους για την ενίσχυση της βιομηχανικής ικανότητας της Ευρώπης, όπως μέσω συντονισμένων δημόσιων συμβάσεων.
Εποπτεία μετά το πρόγραμμα
Η Επιτροπή δημοσίευσε εκθέσεις εποπτείας μετά το πρόγραμμα για την Ιρλανδία, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Κύπρο και την Πορτογαλία, αξιολογώντας την οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική τους κατάσταση με έμφαση στην ικανότητα αποπληρωμής τους μετά τα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής τους. Οι εκθέσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι και τα πέντε κράτη μέλη διατηρούν την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους τους.
Πρόταση κοινής έκθεσης για την απασχόληση
Η πρόταση της Επιτροπής για κοινή έκθεση για την απασχόληση (ΚΕΑ) δείχνει ότι οι αγορές εργασίας παραμένουν συνολικά εύρωστες. Ωστόσο, αρκετές διαρθρωτικές αδυναμίες θέτουν σε κίνδυνο την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και την κοινωνική συνοχή. Αυτό περιλαμβάνει την παραγωγικότητα της εργασίας, η οποία παρουσιάζει βραδεία ανάπτυξη, και σημαντικές ελλείψεις εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων.
Η κοινή έκθεση για την απασχόληση περιλαμβάνει την ανάλυση πρώτου σταδίου ανά χώρα του πλαισίου κοινωνικής σύγκλισης, με βάση τον κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων. Η ανάλυση εντοπίζει κινδύνους για την ανοδική κοινωνική σύγκλιση σε εννέα κράτη μέλη που προσδιορίζονται για βαθύτερη ανάλυση την άνοιξη του 2026: Βουλγαρία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Λιθουανία, Lativa, Λουξεμβούργο, Ρουμανία και Φινλανδία.
Επόμενα βήματα
Η Ευρωομάδα και το Συμβούλιο θα συζητήσουν τώρα τα έγγραφα που παρουσιάζονται στη φθινοπωρινή δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, με σκοπό την έγκριση των παρεχόμενων κατευθυντήριων γραμμών.
Η Επιτροπή θα ξεκινήσει εποικοδομητικό διάλογο με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με το περιεχόμενο της εν λόγω δέσμης μέτρων, καθώς και σχετικά με κάθε επόμενο στάδιο του κύκλου του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
