Κληρονομιές με χρέη: Πώς θα προστατεύεται η ατομική περιουσία – Τα 10 σημεία – «κλειδιά» για δηλώσεις και φόρο – FinanceNews.gr

Νέο κληρονομικό δίκαιο: Τι αλλάζει για χρέη κληρονομιών, ο διαχωρισμός περιουσίας κληρονομούμενου-κληρονόμου και ο θεσμός εκκαθαριστή

Ψηφιακά με λίγα κλικ μέσω της πλατφόρμας myProperty υποβάλλονται πλέον οι περισσότερες δηλώσεις φόρου από όσους κληρονομούν ακίνητα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία με τους φορολογούμενους να γλιτώνουν από ταλαιπωρία και γραφειοκρατικές διαδικασίες.

Η μεταρρύθμιση του κληρονομικού δικαίου – Τι αλλάζει για τα χρέη των κληρονομιών

Το μείζον ζήτημα αφορά τα χρέη που «βαραίνουν» την κληρονομιαία περιουσία. Μετά από έντονες διαβουλεύσεις, αποφασίστηκε ότι η περιουσία του κληρονομούμενου δεν θα συνενώνεται με αυτήν του κληρονόμου. Έτσι, ο κληρονόμος δεν θα κινδυνεύει να χάσει προσωπικά του περιουσιακά στοιχεία για να καλύψει χρέη που δεν δημιούργησε.

Παράλληλα, εισάγεται θεσμός εκκαθαριστή: πρόσωπο που θα αναλαμβάνει να διεκπεραιώνει την εκκαθάριση της κληρονομιάς. Τα χρέη θα εξοφλούνται κατά προτεραιότητα και ό,τι απομένει θα αποδίδεται στους κληρονόμους. Στο τραπέζι βρίσκεται το αν τον ρόλο αυτό θα έχουν αποκλειστικά δικηγόροι από ειδικό κατάλογο ή αν θα μπορούν να συμμετέχουν και συμβολαιογράφοι.

Γιατί κρίνονται αναγκαίες οι αλλαγές

Η αύξηση των αποποιήσεων κληρονομιών τα τελευταία χρόνια, φαινόμενο που συνδέεται με τα υψηλά χρέη που συνοδεύουν πολλές περιουσίες, αποτέλεσε βασικό κίνητρο για τη μεταρρύθμιση. Η νέα ρύθμιση επιδιώκει να δώσει λύση, ώστε να προστατευθούν οι κληρονόμοι και να μειωθούν οι ακραίες περιπτώσεις όπου περιουσίες χάνονται λόγω χρεών.

Η δυνατότητα αποποίησης παραμένει. Όποιος δεν επιθυμεί να επωμιστεί χρέη, θα μπορεί,  όπως ισχύει και σήμερα, να αποποιηθεί πλήρως την κληρονομιά. Ωστόσο, με το νέο πλαίσιο, η διαδικασία της εκκαθάρισης καθιστά πιο ελκυστική την αποδοχή, καθώς περιορίζει τον κίνδυνο προσωπικών απωλειών.

Ψηφιακή εποχή

Το τοπίο για την ψηφιακή εποχή στις δηλώσεις φόρου κληρονομιάς ξεκαθαρίζει η ΑΑΔΕ με νέο οδηγό με τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων.

1. Ποια είδη δηλώσεων φόρου κληρονομιάς βρίσκονται στην πλατφόρμα myProperty και ποια είναι η βασική τους διαφορά;

Στην πλατφόρμα myProperty, βρίσκονται δύο είδη δηλώσεων φόρου κληρονομιάς:

– Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς (Α.1151/2020): Η εκκαθάριση της δήλωσης εμφανίζεται αυτόματα με την υποβολή της δήλωσης από τον κληρονόμο, αποκτά αριθμό και ημερομηνία υποβολής, και βεβαιώνεται αυτόματα, εφόσον προκύπτει, ο φόρος.

– Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς μέσω ΔΟΥ: Η εκκαθάριση της δήλωσης δεν εμφανίζεται κατά τη συμπλήρωσή της και όταν η δήλωση υποβληθεί από τον κληρονόμο, αυτή αποστέλλεται στην αρμόδια Υπηρεσία (ΔΟΥ/ΚΕΦΟΚ), προκειμένου ο αρμόδιος υπάλληλος να επαληθεύσει τη δήλωση, να προσδιορίσει τον φόρο κληρονομιάς, να την παραλάβει και να βεβαιώσει, εφόσον προκύψει, τον φόρο.

2. Ποιες δηλώσεις υποβάλλονται μέσω της Δήλωσης φόρου Κληρονομιάς;

Υποβάλλονται δηλώσεις με κληρονόμους φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες, για θανάτους από 01/01/2022 και μετά. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην έχει προηγουμένως υποβληθεί άλλη δήλωση σε έντυπη μορφή στη ΔΟΥ/ΚΕΦΟΚ ή μέσω της εφαρμογής Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς μέσω ΔΟΥ.

3. Ποιες περιπτώσεις δηλώσεων υποβάλλονται μέσω της Δήλωσης φόρου Κληρονομιάς μέσω ΔΟΥ;

Υποβάλλονται δηλώσεις με κληρονόμους φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες:

Για θανάτους μέχρι και 31/12/2021, όλα τα είδη δηλώσεων φόρου κληρονομιάς.
Για θανάτους από 1/1/2022:
– οι αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις φόρου κληρονομιάς (εμπρόθεσμες ή εκπρόθεσμες) που δεν υποστηρίζονται από την εφαρμογή myPROPERTY-Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς

– οι τροποποιητικές δηλώσεις φόρου κληρονομιάς (εμπρόθεσμες ή εκπρόθεσμες), εφόσον έχει ήδη υποβληθεί δήλωση (αρχική ή τροποποιητική) σε έντυπη μορφή στη ΔΟΥ ή ηλεκτρονικά μέσω της «Δήλωσης Φόρου Κληρονομιάς μέσω ΔΟΥ» και

– οι δηλώσεις φόρου κληρονομιάς με αίτημα αναβολής φορολογίας και οι δηλώσεις που υποβάλλονται μετά τη λήξη της αναβολής φορολογίας.

4. Ποιες δηλώσεις φόρου κληρονομιάς εξακολουθούν να υποβάλλονται χειρόγραφα;

Σε έντυπη μορφή, εξακολουθούν να υποβάλλονται:

α) δηλώσεις φόρου κληρονομιάς που υποβάλλονται από κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομιάς,

β) δηλώσεις φόρου κληρονομιάς στις οποίες δεν έχει Α.Φ.Μ. ο κληρονομούμενος ή δεν έχει Α.Φ.Μ. ο αποβιώσας κληρονόμος, στην περίπτωση που η δήλωση υποβάλλεται από τον καθολικό διάδοχο αυτού,

γ) δηλώσεις φόρου κληρονομιάς που υποβάλλονται από νόμιμο αντιπρόσωπο ή εκπρόσωπο του καθολικού διαδόχου του κληρονόμου,

δ) δηλώσεις φόρου κληρονομιάς που υποβάλλονται λόγω αποδεδειγμένης τεχνικής αδυναμίας υποβολής της δήλωσης μέσω της εφαρμογής αυτής,

ε) δηλώσεις συνένωσης επικαρπίας με ψιλή κυριότητα.

5. Πώς υποβάλλεται δήλωση φόρου κληρονομιάς που περιλαμβάνει μόνο κινητά περιουσιακά στοιχεία;

Υποβάλλεται ηλεκτρονική δήλωση από τον συμβολαιογράφο όταν συντάσσεται συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής κληρονομίας ή από τον κληρονόμο ή νόμιμο εκπρόσωπο Νομικού Προσώπου, όταν δεν συντάσσεται συμβολαιογραφική πράξη.

6. Ποιος και με ποιο είδος δήλωσης μπορεί να καταχωρήσει ακίνητα;

Όταν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής κληρονομίας για ακίνητα, η δήλωση (είτε δήλωση Φόρου Κληρονομιάς είτε Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς μέσω ΔΟΥ (ανάλογα με την περίπτωση)), συμπληρώνεται από τον συμβολαιογράφο που θα το συντάξει και υποβάλλεται από τον υπόχρεο σε δήλωση, ενώ,
Όταν δεν συντάσσεται συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής κληρονομίας συμπληρώνεται και υποβάλλεται από τον κληρονόμο/ νόμιμο εκπρόσωπο Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς μέσω ΔΟΥ.

7. Πού και πώς υποβάλλονται οι τροποποιητικές δηλώσεις φόρου κληρονομιάς;

Όταν η αρχική δήλωση φόρου κληρονομιάς, έχει υποβληθεί χειρόγραφα στη ΔΟΥ/ΚΕΦΟΚ, τότε οι τροποποιητικές δηλώσεις υποβάλλονται με Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς μέσω ΔΟΥ.
Όταν η αρχική δήλωση φόρου κληρονομιάς, έχει υποβληθεί μέσω της εφαρμογής myPROPERTY, τότε και οι τροποποιητικές δηλώσεις υποβάλλονται μέσω της εφαρμογής myPROPERTY.

8. Όταν καταχωρείται ακίνητο με ΑΤΑΚ και διαπιστώνεται λάθος στα στοιχεία του ακινήτου, μπορεί να διορθωθεί μέσω της εφαρμογής myPROPERTY;

Μετά την καταχώρηση του ΑΤΑΚ στην ενότητα στοιχεία ακινήτου, εμφανίζεται η οθόνη με τα στοιχεία του ακινήτου, όπως εμφανίζονται στη δηλωθείσα περιουσιακή κατάσταση με τις υποβληθείσες δηλώσεις ΕΝΦΙΑ του τρέχοντος έτους. Αν διαπιστωθεί λάθος στα στοιχεία του ακινήτου, δεν μπορεί να διορθωθεί από την εφαρμογή myPROPERTY. Οποιαδήποτε διόρθωση θα πρέπει να γίνει στην αρμόδια ΔΟΥ/ΚΕΦΟΔΕ.

9. Πώς διορθώνεται μια υποβληθείσα δήλωση από τον συμβολαιογράφο ή τον κληρονόμο;

Μετά την υποβολή μιας δήλωσης φόρου κληρονομιάς, σε περίπτωση που υπάρχει κάποιο λάθος, υπάρχει η δυνατότητα στον συμβολαιογράφο (αν πρόκειται για δήλωση με συμβόλαιο) ή στον κληρονόμο/νόμιμο εκπρόσωπο (αν πρόκειται για δήλωση χωρίς συμβόλαιο), να επιλέξει από το μενού της εφαρμογής «Δημιουργία Τροποποιητικής Δήλωσης».

10. Σε πόσες δόσεις καταβάλλεται ο φόρος κληρονομιάς;

Ο φόρος κληρονομιάς, μετά από υποβολή αρχικής εμπρόθεσμης ή εκπρόθεσμης δήλωσης, καθώς και εμπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης, καταβάλλεται σε έως 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις (ή έως 24 εφόσον πρόκειται για ανήλικο υπόχρεο), κάθε μία εκ των οποίων δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 500 ευρώ (πλην της τελευταίας), από τις οποίες η μεν πρώτη καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου από τη βεβαίωση/έκδοση της πράξης μήνα και οι επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των διμήνων που ακολουθούν. Εάν ο υπόχρεος καταβάλει το σύνολο του φόρου μέσα στην προθεσμία καταβολής της πρώτης διμηνιαίας δόσης, έχει δικαίωμα έκπτωσης κατά ποσοστό 5%. Εάν ο φόρος που θα προκύψει είναι μικρότερος των 500 ευρώ το ποσό καταβάλλεται εφάπαξ και χωρίς έκπτωση. Αν η δήλωση αφορά μόνο κινητά και η καταβολή του φόρου δεν διασφαλίζεται, ο φόρος βεβαιώνεται και καταβάλλεται εφάπαξ εντός τριών (3) ημερών από τη βεβαίωση.

Σχετικά άρθρα:

AKTOR: O όμιλος προβλέπει επιπλέον επενδύσεις 1 δισ. ευρώ έως το 2030 – FinanceNews.gr Από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην Αρχή για το «Ξέπλυμα»: Το ζευγάρι Σεμερτζίδου – Μαγειρίας – FinanceNews.gr Ελληνικές επιχειρήσεις: Τζίρος-ρεκόρ το 2023 με 420 δισ. ευρώ – FinanceNews.gr ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Οραματίζοντας τις Υποδομές του 2030 – FinanceNews.gr