Ρωσικά κεφάλαια: Η Ευρώπη «παίζει τα ρέστα της» σε μια γεωπολιτική σύγκρουση χωρίς δίχτυ ασφαλείας – FinanceNews.gr

Η Ε.Ε. «παγώνει» 210 δισ. ευρώ της Ρωσίας και τινάζει στον αέρα το ουκρανικό «παζάρι» – Το μεγάλο οικονομικό ρίσκο της Ουκρανίας

Η Ε.Ε. δεσμεύει επ’ αόριστον 210 δισ. ευρώ ρωσικών αποθεματικών, συγκρούεται με τη στρατηγική Τραμπ για την Ουκρανία και θέτει σε δοκιμασία την αξιοπιστία της ως χρηματοπιστωτικό κέντρο.

Η απόφαση για τη μακροχρόνια δέσμευση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται υπό ευρωπαϊκή δικαιοδοσία αλλάζει ριζικά τους όρους του γεωπολιτικού παιχνιδιού, ανατρέποντας κάθε προοπτική «διευθέτησης» του ουκρανικού ζητήματος χωρίς την ενεργό συμμετοχή της Ευρώπης.

Η κίνηση των «27», η οποία επρόκειτο να επικυρωθεί με γραπτή ψηφοφορία ενόψει της Συνόδου Κορυφής της 18ης Δεκεμβρίου, δεν επηρεάζει μόνο τις διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αγγίζει τον πυρήνα της ευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής αξιοπιστίας, θέτοντας ερωτήματα για το κατά πόσο η Ε.Ε. παραμένει ένας ασφαλής και προβλέψιμος χώρος για τη φύλαξη κρατικών αποθεματικών τρίτων χωρών.

Το Άρθρο 122 και η παράκαμψη της ομοφωνίας

Με την επίκληση του Άρθρου 122 των Ευρωπαϊκών Συνθηκών, το οποίο αφορά καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και είχε ενεργοποιηθεί κατά την πανδημία, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιλέγει έναν θεσμικό ελιγμό υψηλού ρίσκου. Το άρθρο αυτό επιτρέπει τη λήψη αποφάσεων με σταθμισμένη πλειοψηφία στο Συμβούλιο, χωρίς έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παρακάμπτοντας τόσο τις επιφυλάξεις του Βελγίου όσο και το ενδεχόμενο βέτο χωρών όπως η Ουγγαρία.

Στην πράξη, τα ρωσικά αποθεματικά ύψους περίπου 210 δισ. ευρώ δεσμεύονται επ’ αόριστον, προκειμένου να στηρίξουν ένα ειδικό «δάνειο αποκατάστασης» προς την εμπόλεμη Ουκρανία. Πρόκειται για σαφή διαφοροποίηση από το προηγούμενο καθεστώς, όπου οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας ανανεώνονταν ανά εξάμηνο με βάση την αρχή της ομοφωνίας.

Οικονομικό αδιέξοδο και περιορισμένα περιθώρια

Οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα έτη 2026 και 2027 εκτιμώνται στα 135 δισ. ευρώ, ποσό που οι ευρωπαϊκοί προϋπολογισμοί αδυνατούν να καλύψουν. Την ίδια στιγμή, η αμερικανική βοήθεια προς το Κίεβο βαίνει μειούμενη, μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Μέχρι σήμερα, η Ε.Ε. είχε περιοριστεί στην αξιοποίηση των τόκων από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, αποκομίζοντας 2,5 έως 3 δισ. ευρώ ετησίως, αποφεύγοντας να αγγίξει το ίδιο το κεφάλαιο λόγω της έλλειψης σταθερής νομικής βάσης.

Το νέο βήμα, με αιχμή την Κομισιόν και τον γαλλογερμανικό άξονα, θεωρείται εξαιρετικά τολμηρό, καθώς συγκρούεται με διεθνώς κατοχυρωμένες αρχές προστασίας της κρατικής ιδιοκτησίας. Το Βέλγιο, στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται το Euroclear –που φιλοξενεί περίπου 185 δισ. ευρώ ρωσικών αποθεματικών– αρνείται να συναινέσει, φοβούμενο νομικά και οικονομικά αντίμετρα από τη Μόσχα, χωρίς να έχει λάβει σαφείς εγγυήσεις αλληλεγγύης από τους εταίρους του. Αντίστοιχα, χώρες της G7 όπως η Ιαπωνία απέρριψαν την ιδέα να ακολουθήσουν το ευρωπαϊκό παράδειγμα.

«Αιτία πολέμου» και κλιμάκωση της έντασης

Η αντίδραση της Μόσχας είναι ήδη σφοδρή. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν προειδοποίησε ότι οι Βρυξέλλες «διαβαίνουν τον Ρουβίκωνα» προκαλώντας ανεπανόρθωτη ζημιά στην Ε.Ε., ενώ η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας κατέθεσε αγωγή κατά του Euroclear σε δικαστήριο της Μόσχας, επικαλούμενη παραβίαση της διεθνούς ασυλίας κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ έχει ήδη χαρακτηρίσει ενδεχόμενη κατάσχεση των ρωσικών αποθεματικών ως «αιτία πολέμου».

Παράλληλα, η Ε.Ε. θέτει ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε επιστροφή των κεφαλαίων τον τερματισμό της «ρωσικής επιθετικότητας», συμπεριλαμβανομένων των καταγγελλόμενων υβριδικών επιχειρήσεων, καθώς και την καταβολή αποζημιώσεων προς την Ουκρανία, προσθέτοντας έναν ακόμη παράγοντα έντασης στις ήδη εύθραυστες διαπραγματεύσεις.

Ο Τραμπ, η Μόσχα και μια «οικονομική Γιάλτα»

Η ευρωπαϊκή στρατηγική συγκρούεται ευθέως με το σχέδιο που, σύμφωνα με διεθνή δημοσιεύματα, διαπραγματεύεται ο Ντόναλντ Τραμπ με το Κρεμλίνο. Όπως αποκαλύπτει η Wall Street Journal, οι ειρηνευτικές προτάσεις της αμερικανικής πλευράς περιλαμβάνουν την αποκατάσταση των ρωσικών ενεργειακών ροών προς την Ευρώπη, μεγάλες αμερικανικές επενδύσεις στη Ρωσία και την αξιοποίηση των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων σε κοινά ρωσο-αμερικανικά έργα, όπως ένα μεγάλο κέντρο δεδομένων που θα τροφοδοτείται από τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, αμερικανικές εταιρείες σχεδιάζουν επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς της ρωσικής οικονομίας, από τις σπάνιες γαίες έως τις γεωτρήσεις στην Αρκτική, σε ένα πλαίσιο που Ευρωπαίος αξιωματούχος παρομοίασε με μια «οικονομική εκδοχή της Γιάλτας».

Το Κρεμλίνο εμφανίζεται να χαιρετίζει τη στάση του Αμερικανού προέδρου, ιδίως μετά τις δηλώσεις του ότι η Ρωσία διαθέτει ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση λόγω μεγέθους και ισχύος, αλλά και τις αιχμές του προς το Κίεβο για την αναβολή εκλογών. Την ίδια στιγμή, οι πιέσεις προς τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι εντείνονται, τόσο λόγω εσωτερικών ερευνών διαφθοράς όσο και λόγω των δυσμενών εξελίξεων στο πεδίο των επιχειρήσεων.

Σε αυτό το περιβάλλον, η ευρωπαϊκή τακτική καθυστερήσεων και εσωτερικών αντιφάσεων δείχνει να αδυνατεί να απαντήσει ουσιαστικά στη διαφαινόμενη «μεγάλη συνεννόηση» εξωευρωπαϊκών δυνάμεων για το μέλλον της Γηραιάς Ηπείρου.

Διαβάστε επίσης: Τέλος στις εξάμηνες ανανεώσεις: Η ΕΕ παγώνει επ’ αόριστον τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία

Σχετικά άρθρα:

Σκάνδαλο καρτέλ καυσίμων στην Ιταλία: Σχεδόν 1 δισ. ευρώ πρόστιμα σε κολοσσούς ενέργειας – FinanceNews.gr Ισραήλ: Διακόπτει τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα λόγω παραβίασης της κατάπαυσης του πυρός από τη Χαμάς – FinanceNews.gr ΔΥΠΑ-Ανεργία Σεπτεμβρίου 2025: Πτώση 7,3%, με «πρωταθλήτριες» τις γυναίκες – FinanceNews.gr «Άνοιξαν οι ουρανοί» σε δυτικά και Πελοπόννησο: Σχεδόν 100 χιλιοστά βροχής στη Μεγαλόπολη – FinanceNews.gr