Foreign Affairs: Ο Trump με το δόγμα του εσκεμμένου χάους προκάλεσε κρίση στην αξιοπιστία των ΗΠΑ – Επικίνδυνη υπερδύναμη
Ο Trump δεν απλώς υπονόμευσε την αμερικανική αξιοπιστία – την αντικατέστησε με ένα δόγμα εσκεμμένου χάους επισημαίνει το Foreign Affairs
Για δεκαετίες, η εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών στηριζόταν σε μία θεμελιώδη αξία: την αξιοπιστία.
Σύμμαχοι, αντίπαλοι και ουδέτεροι υπολόγιζαν ότι η Ουάσιγκτον θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της και ότι η μελλοντική της στάση θα μπορούσε να προβλεφθεί βάσει του παρελθόντος της.
Αυτή η πεποίθηση ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ – από τις στρατιωτικές συμμαχίες και τις εμπορικές συμφωνίες, μέχρι την ειρηνευτική διπλωματία.
Όμως η άνοδος και η πολιτική στάση του Donald Trump έχουν διαρρήξει αυτή τη σχέση εμπιστοσύνης.
Η απρόβλεπτη πολιτική του χαρακτηρίζεται από ασυνέπεια και χαοτική συμπεριφορά, και αυτό έχει οδηγήσει την Αμερική σε μια υπαρξιακή κρίση διεθνούς αξιοπιστίας, που δύσκολα αναστρέφεται.
Η «στρατηγική» της ασυνέπειας
Ο Trump δεν απλώς υπονόμευσε την αμερικανική αξιοπιστία – την αντικατέστησε με ένα δόγμα εσκεμμένου χάους. Κατά τη διάρκεια των προεδρικών του θητειών:
• Πρότεινε συμφωνίες και τις ακύρωσε.
• Υποσχέθηκε τον τερματισμό πολέμων και μετά τους κλιμάκωσε.
• Επέκρινε συμμάχους και ταυτόχρονα εξήρε αυταρχικούς ηγέτες.
• Εμφανιζόταν να ακολουθεί τη λεγόμενη θεωρία του τρελού (madman theory), πιστεύοντας ότι η απειλή μιας απρόβλεπτης και βίαιης αντίδρασης ενίσχυε την αποτροπή.
Η προσέγγιση αυτή έφερε μερικές βραχυπρόθεσμες νίκες, όπως αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες της Ευρώπης και εμπορικές υποχωρήσεις από την ΕΕ.
Όμως το κόστος είναι πλέον εμφανές: η Ουάσιγκτον χάνει φίλους, ενώ οι αντίπαλοί της πολλαπλασιάζονται, αναφέρει σε ανάλυσή του το Foreign Affairs.
Οι ΗΠΑ ως πηγή αναξιοπιστίας
Η ρήξη δεν είναι τυχαία.
Ο Trump αμφισβήτησε ακόμη και τις πιο ιεραρχικά κατοχυρωμένες δεσμεύσεις των ΗΠΑ, όπως το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ.
Παράλληλα απέσυρε τη χώρα από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, κατήγγειλε τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν (JCPOA) ενώ ανέτρεψε ακόμη και τη συμφωνία εμπορίου ΗΠΑ–Μεξικού–Καναδά (USMCA) που ο ίδιος είχε υπογράψει.
Το αποτέλεσμα: η φήμη των ΗΠΑ ως σταθερός παγκόσμιος εταίρος κλονίζεται – και η ζημιά αυτή δεν αφορά μόνο τον Trump αλλά την ίδια την εικόνα των αμερικανικών θεσμών.
Συναισθηματική διπλωματία
Οι μεταβολές του Trump δεν προκύπτουν πάντα από σχέδιο• πολλές φορές, πηγάζουν από συναισθηματικά ξεσπάσματα.
Η λεγόμενη «διπλωματία του συναισθήματος» τον ωθεί σε κινήσεις βασισμένες σε φόβο, οργή, μνησικακία ή επιθυμία εκδίκησης.
Αυτά τα στοιχεία έχουν καταστεί κύριοι μοχλοί της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής επί της θητείας του.
Για ξένους ηγέτες, αυτό σημαίνει ότι η διαχείριση της σχέσης με τον Trump απαιτεί διαρκή προσαρμογή.
Κάποιοι καταφεύγουν στη κολακεία (Zelensky, Netanyahu, Rutte, ακόμη και ο πακιστανός αρχηγός του στρατού που τον πρότεινε για Nobel Ειρήνης).
Άλλοι δοκίμασαν την αντιπαράθεση (Lula της Βραζιλίας, Modi της Ινδίας).
Πολλοί επέλεξαν τη διπλωματία της εξισορρόπησης (hedging) – συνεργασία με ΗΠΑ, Κίνα και άλλους ταυτόχρονα.
Όμως καμία από αυτές τις στρατηγικές δεν έχει μακροχρόνια επιτυχία.
Ο απρόβλεπτος χαρακτήρας του Trump καθιστά αδύνατη την οικοδόμηση σταθερής σχέσης.
«Επιτυχίες» αλλά με… κόστος
Ο Trump πράγματι σημείωσε ορισμένες εντυπωσιακές επιτυχίες.
Πέτυχε τεράστιες αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες του ΝΑΤΟ (5% του ΑΕΠ).
Εξανάγκασε την Ε.Ε. σε εμπορικές υποχωρήσεις άνω των 750 δισ. δολαρίων σε αμερικανική ενέργεια.
Η απειλή επίθεσης στο Ιράν λειτούργησε αποτρεπτικά προς στιγμήν.
Αλλά το ερώτημα παραμένει: ποιο είναι το κόστος αυτών των επιτυχιών;
Το ΝΑΤΟ αποδυναμώθηκε θεσμικά, καθώς η συλλογική άμυνα αμφισβητήθηκε.
Η Ευρώπη επιταχύνει την αυτονομία της, μειώνοντας την επιρροή των ΗΠΑ.
Οι σύμμαχοι μετατρέπονται σε προσωρινούς εταίρους που περιμένουν απλώς το επόμενο «ξέσπασμα».
Μειώνεται η αμερικανική εμβέλεια
Ακόμη και αν η εποχή Trump τερματιστεί, η αποκατάσταση της αξιοπιστίας των ΗΠΑ δεν θα είναι εύκολη υπόθεση.
Οι ηγέτες δεν κρίνουν μόνο τον εκάστοτε πρόεδρο, αλλά το σύνολο των θεσμών μιας χώρας.
Όταν η χώρα σπάει συμφωνίες ή αλλάζει πορεία ξαφνικά, τότε οι υποψήφιοι εταίροι της στρέφονται αλλού.
Η πολυπολική τάξη που αναδύεται ήδη επιτρέπει σε χώρες να εξισορροπούν μεταξύ ΗΠΑ–Κίνας–Ρωσίας–ΕΕ, περιορίζοντας την επιρροή της Ουάσιγκτον.
Η μακροχρόνια στρατηγική απομόνωσης δεν είναι απλώς πιθανή – έχει ήδη αρχίσει.
Η επιλογή του Trump να θυσιάσει την αξιοπιστία της χώρας του για πρόσκαιρα πολιτικά κέρδη μπορεί να αποδειχθεί μοιραία.
Δεν πρόκειται μόνο για ένα στιλ ηγεσίας.
Είναι για το αν οι ΗΠΑ μπορούν ακόμα να ηγούνται του διεθνούς συστήματος με εμπιστοσύνη και αξιοπιστία.
Η ιστορία, τελικά, ίσως καταγράψει τον Trump όχι ως τον πρόεδρο που έκανε την Αμερική «πρώτη», αλλά ως εκείνον που έκανε την Αμερική απρόβλεπτη – και επομένως επικίνδυνη.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
Σχετικά άρθρα:
Zelensky: Χρησιμοποιήσαμε 117 drones στην επίθεση κατά της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας
H συντριπτική ήττα για την Ουκρανία πλησιάζει – Το δήθεν τελεσίγραφο Trump λήγει 9/8 – Μπήκαν σε Pokrovsk, Myrnohrad οι Ρώσοι
Τρομερό – Ο Ρωσικός στρατός βρήκε εκατοντάδες πτώματα σε ρεματιές στο Dnipropetrovsk – Γέμισαν τα νεκροταφεία
Αμερικανός ειδικός: Η Ουκρανία θα χάσει και άλλα εδάφη – Στη Ρωσία το Kharkiv