Gazprom: Στον πάγο η δημιουργία κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία
Ακύρωσε αθόρυβα τα σχέδιά της για ανάπτυξη νέου κόμβου διανομής φυσικού αερίου στην Τουρκία η ρωσική Gazprom, κλείνοντας την πόρτα σε μια πιθανή ευκαιρία να ανακτήσει τη θέση που έχασε στις ευρωπαϊκές αγορές μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Με τους αγωγούς Nord Stream προς τη Γερμανία εκτός λειτουργίας και τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας να έχει λήξει το 2024, η Gazprom μελετούσε την Τουρκία —ήδη συνδεδεμένη με δύο μεγάλους ρωσικούς αγωγούς— ως τρόπο επιστροφής της στην Ευρώπη, την κάποτε μεγαλύτερη εξαγωγική της αγορά. Ωστόσο, μετά από μήνες εξέτασης επιλογών, η εταιρεία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτό δεν είναι βιώσιμο και έχει σε μεγάλο βαθμό σταματήσει τις εργασίες, ανέφεραν πηγές του Bloomberg υπό τον όρο ανωνυμίας.
Ως αποτέλεσμα, κλείνει ένα παράθυρο ευκαιρίας για την Gazprom ώστε να αποκαταστήσει τουλάχιστον ένα μέρος των προμηθειών φυσικού αερίου στην Ευρώπη, οι οποίες παλαιότερα απέφεραν περίπου 8 δισ. δολάρια μηνιαίως σε έσοδα. Ορισμένοι στην εταιρεία ήταν εξαρχής επιφυλακτικοί ως προς το αν το τουρκικό σχέδιο θα λειτουργούσε, ανέφεραν οι πηγές.
Παρότι η πρόταση διαφημιζόταν μέχρι πρόσφατα από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, αντιμετώπισε εξαρχής σημαντικές προκλήσεις. Η Τουρκία δεν διαθέτει εφεδρική χωρητικότητα αγωγών για εξαγωγές προς τη νότια Ευρώπη και η Άγκυρα δεν ήταν πρόθυμη να εμπορευτεί από κοινού το φυσικό αέριο με την Gazprom, περιορίζοντας τη ρωσική επιρροή στον κόμβο, ανέφεραν οι πηγές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί επίσης την πρότασή της για απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μετά το τέλος του 2027.
Τον Οκτώβριο του 2022, λίγες εβδομάδες μετά τη μυστηριώδη έκρηξη των αγωγών Nord Stream, ο Πούτιν εξέφρασε για πρώτη φορά την ιδέα για τη δημιουργία κόμβου διανομής φυσικού αερίου στην Τουρκία. Καθώς η ενεργειακή επιρροή του Κρεμλίνου στη γηραιά ήπειρο συρρικνωνόταν ραγδαία, κατήρτισε ένα εναλλακτικό σχέδιο που θα ισοφάριζε τη χωρητικότητα του κατεστραμμένου αγωγού Nord Stream, ήτοι 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Το έργο θα απαιτούσε δαπανηρούς πρόσθετους αγωγούς κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας, αλλά θα ήταν «οικονομικά βιώσιμο» και πιο ασφαλές από άλλες ευρωπαϊκές διαδρομές, δήλωσε ο πρόεδρος.
Η ιδέα του τουρκικού κόμβου δεν προήλθε από την Gazprom και μπορεί να γεννήθηκε σε πολιτικούς κύκλους κοντά στο Κρεμλίνο, δήλωσαν άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Τα στελέχη της εταιρείας αρχικά εξεπλάγησαν όταν άκουσαν τον Πούτιν να προωθεί δημόσια την ιδέα, είπε μία πηγή. Παρ’ όλα αυτά, ο εξαγωγικός βραχίονας του γίγαντα φυσικού αερίου άρχισε να επεξεργάζεται το σχέδιο.
Για ορισμένους υπαλλήλους του κρατικού ρωσικού γίγαντα φυσικού αερίου, ιδίως στον εμπορικό βραχίονα Gazprom Export, η ιδέα για τουρκικό κόμβο φαινόταν να καλύπτει μεγάλο μέρος του κενού -και σε ροές αλλά και σε εργασία- που προκάλεσε η απώλεια της διεθνούς αγοράς. Η πρόταση έτυχε επίσης υποστήριξης στην Τουρκία, η οποία φιλοδοξεί να καταστεί περιφερειακό κέντρο εμπορίας φυσικού αερίου.
Ωστόσο, παρά το ενδιαφέρον της Άγκυρας και τις διαβεβαιώσεις της Μόσχας το 2022 και το 2023 ότι οι διαπραγματεύσεις θα διαρκούσαν μόνο μερικούς μήνες, το έργο δεν προχώρησε.
Όσο η Gazprom εξέταζε τις λεπτομέρειες της πρότασης, έχανε όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον της. Σύμφωνα με τις αρχικές συζητήσεις, η Τουρκία σχεδίαζε να διαθέσει η ίδια στην αγορά το φυσικό αέριο που παραδίδεται στον κόμβο, με την Gazprom να ενεργεί μόνο ως προμηθεύτρια. Η ρωσική εταιρεία, όμως, δεν ήταν πρόθυμη να δώσει στην Τουρκία τόσο μεγάλο έλεγχο, είπαν οι πηγές.
Η χωρητικότητα του τουρκικού αγωγού προς Ελλάδα και τη Βουλγαρία ήταν πολύ περιορισμένη για να χειριστεί σημαντικές πρόσθετες προμήθειες, δήλωσε μία πηγή. Αυτή η περιορισμένη χωρητικότητα για διασυνοριακές ροές υπονόμευε την προοπτική ενός τουρκικού κόμβου πλήρους κλίμακας, με δικό του δείκτη τιμών, πρόσθεσε.
Πέρυσι, σε συνάντηση με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Πούτιν επανέλαβε ότι η ιδέα βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη και θα συμβάλει στη δημιουργία «μηχανισμών ισορροπημένης τιμολόγησης» για το ρωσικό φυσικό αέριο. Ωστόσο, υπήρχαν ήδη ενδείξεις ότι η φιλοδοξία ψαλιδιζόταν, καθώς ο πρόεδρος είχε ήδη αποκλείσει την αποθήκευση μεγάλων όγκων ρωσικού φυσικού αερίου στην Τουρκία, προϋπόθεση για τη δημιουργία σημαντικού κόμβου.
Τα στελέχη της Gazprom έχουν σταματήσει εδώ και καιρό να συζητούν τον τουρκικό κόμβο τόσο εσωτερικά όσο και σε συναντήσεις με κυβερνητικούς αξιωματούχους της χώρας, ανέφεραν οι πηγές.
Η στάση της Τουρκίας, ωστόσο, δεν έχει αλλάξει. Η χώρα παραμένει πρόθυμη να συνεργαστεί κοινοπρακτικά με τη Ρωσία, σύμφωνα με Τούρκο αξιωματούχο. Ωστόσο, η διαδικασία έχει καθυστερήσει αρκετά, παραδέχτηκε.
Η αναβολή του έργου δεν επηρεάζει τις τρέχουσες συναλλαγές της Gazprom με την Τουρκία, η οποία παραμένει από τους μεγαλύτερους αγοραστές φυσικού αερίου της. Ωστόσο, δείχνει πώς η Ρωσία, κάποτε η μεγαλύτερη προμηθεύτρια φυσικού αερίου μέσω αγωγών στην Ευρώπη, έχει λίγες επιλογές για να ανακτήσει την επιρροή της στην περιοχή, στην τρέχουσα πολιτική συγκυρία.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
