«Ελλειμμα» άνω των 500.000 εργαζομένων ανοίγει το δημογραφικό
Σε μια άκρως ανησυχητική διαπίστωση, πως η χώρα μας ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα δυσθεώρητο “κενό” εργαζομένων, της τάξης των 515.000 ατόμων στην …καλύτερη περίπτωση, καταλήγει μελέτη του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ), επισημαίνοντας ότι το 2050, λόγω των δυσοίωνων δημογραφικών εξελίξεων και κυρίως της μείωσης των εργαζόμενων ηλικίας 20 – 64 ετών, θα διευρυνθεί επικίνδυνα το κενό στην αγορά εργασίας. Ακόμη δε, κι αν αυτή η πιθανότητα αντιστραφεί, με την αύξηση των μεταναστευτικών ροών κατά 700.000 άτομα, η εικόνα των λίγων εργαζόμενων που θα συνεισφέρουν για πολλούς συνταξιούχους δεν θεωρείται εύκολο να αλλάξει.
Σύμφωνα με τη μελέτη, όλες οι πρόσφατες προβολές του πληθυσμού της Ελλάδας για το 2025-2050 συγκλίνουν στο ότι, με δεδομένο το μη αναστρέψιμο αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων, ο συνολικός πληθυσμός της Ελλάδας θα μειωθεί, ενώ οι 65 ετών και άνω θα είναι η μόνη ηλικιακή ομάδα που θα αυξηθεί.
Η μελέτη, δημοσιεύεται στο Pop News, το ενημερωτικό δελτίο του ΙΔΕΜ, από τον Καθηγητή Δημογραφία (αφ.) Παν. Θεσσαλίας Βύρωνα Κοτζαμάνη και επικεντρώνεται στις επιπτώσεις των δημογραφικών εξελίξεων στις μεταβολές δυο μεγάλων ηλικιακών ομάδων: των 20-64 και των 65 και άνω ετών.
Οι πρώτοι αποτελούν τον πληθυσμό εργάσιμης ηλικίας, ο οποίος με τη σειρά του επηρεάζει και τον πληθυσμό των απασχολουμένων, ενώ οι 65+ λαμβάνονται ως «εξαρτημένοι» από τους απασχολούμενους 20-64 ετών (υπόθεση που γίνεται δεκτή αν και εν μέρει μόνον ισχύει, καθώς σήμερα δεν είναι όλοι οι 65+ -και δεν θα είναι και στο μέλλον- εκτός του κόσμου της εργασίας).
Υιοθετώντας το σενάριο σχεδόν μηδενικής μετανάστευσης (+48,2 χιλ. για την περίοδο 2025-2049), αύξησης του προσδόκιμου ζωής κατά σχεδόν 4 έτη στη γέννηση (στα 83,7 για τους άνδρες και τα 88,1 για τις γυναίκες, το 2050) και δείκτες γονιμότητας 1,4-1,5 παιδιά ανά γυναίκα, το βασικό συμπέρασμα είναι ότι το 2050 θα έχουμε μια μείωση του συνολικού πληθυσμού κατά 1,36 εκατ. (8,935 αντί 10,293 εκατ. το 2025), μια μείωση των 20-64 ετών κατά σχεδόν 1,68 εκατ. (4,27 το 2050 αντί των 5,95 εκατ. το 2025, ήτοι κατά -29%), ενώ οι 65 και άνω θα αυξηθούν κατά περίπου 700 χιλ. (3,15 εκατ. το 2050 έναντι 2,45 εκατ. σήμερα).
Με βάση το σενάριο αυτό, το 2050 θα αντιστοιχούν μόνον 1,35 άτομα 20-64 ετών σε κάθε ηλικιωμένο 65 ετών και άνω αντί των 2,43 σήμερα.
Δεχόμενοι δε, σύμφωνα με τον κ. Κοτζαμάνη, τη μείωση των ατόμων 20-64 ετών τις αμέσως επόμενες δεκαετίες που δίνει το βασικό σενάριο των προβολών της Eurostat, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με τις εξής πιθανότητες:
- Εάν ο λόγος εργαζόμενοι 20-64 ετών προς άτομα εργάσιμης ηλικίας 20-64 ετών δεν αλλάξει παραμένοντας σταθερός στο 67,5%, θα έχουμε το 2050 2,88 εκατ. εργαζομένους μόνον αντί για 4,015 εκατ. το 2025 και 0,9 απασχολούμενους για ένα ηλικιωμένο 65+ αντί των 1,64 σήμερα.
- Εάν ο λόγος εργαζόμενων προς άτομα εργάσιμης ηλικίας αλλάξει, από 67,5% σήμερα σε 73,9% το 2050, οι εργαζόμενοι θα μειωθούν κατά 865 χιλιάδες (3,15 εκατ. εργαζόμενοι το 2050 αντί για 4,015 εκατ. σήμερα) και 1 απασχολούμενο ανά ηλικιωμένο.
- Εάν τέλος, ο ίδιος λόγος αυξηθεί στο 82% το 2050, το “έλλειμμα” στους εργαζόμενους θα είναι 515 χιλιάδες (3,5 εκατ. το 2050 έναντι 4,015 εκατ. σήμερα). Στο ευνοϊκό δε αυτό σενάριο, θα αντιστοιχούσαν 1,1 απασχολούμενοι 20-64 ετών ανά ηλικιωμένο.
Επομένως, επισημαίνει η μελέτη, η αύξηση των ποσοστών απασχόλησης με ενεργές πολιτικές -που εκτός των άλλων θα πρέπει να στοχεύουν και στο reskilling και upskilling- δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει πλήρως τη μείωση των εργαζομένων, καθώς παραμένει ένα «έλλειμα» 515 χιλ. σε σχέση με το 2025.
Στο ερώτημα δε, αν το έλλειμα αυτό θα μπορούσε να καλυφθεί από ένα αρκετά υψηλότερο από το προβλεπόμενο μεταναστευτικό ισοζύγιο, με δεδομένο ότι έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται στη χώρα μας κενά στην αγορά εργασίας, τα οποία αναμένεται να διευρυνθούν τις επόμενες δεκαετίες, η απάντηση είναι ότι απαιτείται ένα συνολικό θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο της τάξης των περίπου 700 χιλιάδων ατόμων. Στην περίπτωση αυτή μάλιστα, οι απασχολούμενοι το 2050 θα προσέγγιζαν τα 4 εκατ. (όσοι σχεδόν και σήμερα) ενώ θα αντιστοιχούσαν 1,24 απασχολούμενοι ανά ηλικιωμένο.
Μια τέτοια ενδεχόμενη θετική μεταναστευτική ζυγαριά, ήτοι περισσότεροι είσοδοι από εξόδους προϋποθέτει συγκεκριμένο προσανατολισμό ως προς την μεταναστευτική πολιτική της χώρας μας, τόσο για την επιστροφή τμήματος των Ελλήνων που μετανάστευσαν όσο και για την είσοδο κατά την επόμενη 25ετία, αλλοδαπών προερχομένων από ευρωπαϊκές αλλά και από λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.
Ακόμη κι έτσι όμως, ενώ υπό προϋποθέσεις κρίνεται εφικτό, παρόλη την μείωση του πληθυσμού 20-64 ετών να μην μειωθούν το 2050 οι απασχολούμενοι της ηλικιακής αυτής, η αναλογία απασχολούμενοι προς άτομα 65 ετών δεν θεωρείται πιθανό να παραμείνει η ίδια με αυτή που ισχύει σήμερα.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
