Η ακρίβεια αλλάζει τις συνήθειες: Πώς ψώνισαν οι Έλληνες το 2025 και τι περιμένουν για το 2026

Το 2025 άλλαξε ριζικά τις αγοραστικές συνήθειες των Ελλήνων. Ακρίβεια, στέγη και ενέργεια πίεσαν τα νοικοκυριά – Προσδοκίες και παγίδες του 2026

Το 2025 αποδείχθηκε χρονιά προσαρμογής και αναδιάταξης προτεραιοτήτων για τα ελληνικά νοικοκυριά. Η άνοδος των τιμών, ακόμη και αν δεν κινήθηκε με τους έντονους ρυθμούς των προηγούμενων ετών, συνέχισε να πιέζει το διαθέσιμο εισόδημα. Οι αγοραστικές συνήθειες προσαρμόστηκαν, αφού το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης κατευθύνθηκε σε βασικές ανάγκες, όπως διατροφή, στέγαση και ενέργεια, αφήνοντας περιορισμένο χώρο για πιο «προαιρετικές» αγορές. Οι καταναλωτές έμαθαν να κοιτούν πρώτα την τιμή, να συγκρίνουν περισσότερο, να περιορίζουν την κατανάλωση και να μετακινούνται προς οικονομικότερες επιλογές.

Σταθεροποίηση τιμών, αλλά χωρίς επιστροφή στην παλιά κανονικότητα

Οι προβλέψεις για το 2026 δείχνουν ένα πιο σταθερό οικονομικό περιβάλλον, με αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων κυρίως λόγω χαμηλότερου ενεργειακού κόστους. Αν αυτή η τάση παγιωθεί, η αγορά μπορεί να αποκτήσει μεγαλύτερη προβλεψιμότητα. Ωστόσο, τα νοικοκυριά δύσκολα θα ξαναγυρίσουν στα πρότυπα κατανάλωσης του παρελθόντος. Η εμπειρία της ακρίβειας έχει εδραιώσει πιο συνετές συμπεριφορές και ισχυρότερη ευαισθησία στις τιμές. Έτσι, το 2026 μοιάζει περισσότερο με έτος μετάβασης, με ηπιότερες διακυμάνσεις αλλά χωρίς «άλματα».

Η ακρίβεια ως σταθερή συνθήκη της καθημερινότητας

Ο καθηγητής Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεώργιος Μπάλτας, επισημαίνει ότι το 2025 δεν ήταν έτος ανατροπών, αλλά συνέχιση και εμβάθυνση τάσεων που είχαν ήδη διαμορφωθεί. Η ακρίβεια παρέμεινε κυρίαρχο θέμα όχι ως αιφνίδιο σοκ, αλλά ως μόνιμη συνθήκη. Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή κινήθηκε στο 2,5% στο ενδεκάμηνο, όμως οι συσσωρευμένες αυξήσεις της τετραετίας διαμόρφωσαν ένα περιβάλλον όπου το αίσθημα πίεσης δεν υποχώρησε. Από το 2021 έως το 2025 οι τιμές αυξήθηκαν συνολικά κατά 17,3%, με ακόμη μεγαλύτερες επιβαρύνσεις σε βασικές κατηγορίες αγαθών.

Αγορές με «κανόνα επιβίωσης»… όσο αντέχει η τσέπη

Το 2025 έφερε στο προσκήνιο πιο ξεκάθαρα τον ρόλο της τιμής ως βασικού κριτηρίου επιλογής. Οι καταναλωτές περιόρισαν ποσότητες, στράφηκαν σε φθηνότερα προϊόντα και αναζήτησαν προσφορές. Ενδεικτική είναι η άνοδος των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία φαίνεται να καλύπτουν περίπου το ένα τρίτο της δαπάνης στα σούπερ μάρκετ. Σε πολλές περιπτώσεις, οι αγορές έγιναν πιο «λειτουργικές», με τους καταναλωτές να επιδιώκουν όχι απλώς καλή τιμή, αλλά μια τιμή που μπορούν να αντέξουν σταθερά.

Στέγη και ενέργεια: οι δύο μεγάλοι «πονοκέφαλοι»

Η αγορά κατοικίας αποτέλεσε ένα από τα πιο πιεστικά μέτωπα. Οι τιμές πώλησης απομακρύνθηκαν από τις δυνατότητες ακόμη και νοικοκυριών με υψηλότερα εισοδήματα, ενώ τα ενοίκια συνέχισαν να αυξάνονται, απορροφώντας σημαντικό μέρος του οικογενειακού προϋπολογισμού. Η στέγη έγινε εμπόδιο για τους νέους, επηρεάζοντας έμμεσα και το δημογραφικό. Την ίδια στιγμή, η ενέργεια παρέμεινε ακριβή τόσο άμεσα, μέσω λογαριασμών και καυσίμων, όσο και έμμεσα, αυξάνοντας το κόστος παραγωγής και τελικά τις τιμές στα ράφια.

Επιχειρήσεις σε περιβάλλον υψηλού κόστους

Οι ανατιμήσεις δεν επηρέασαν μόνο τους καταναλωτές. Το υψηλό ενεργειακό κόστος και οι αυξημένες τιμές πρώτων υλών αύξησαν το λειτουργικό κόστος σχεδόν σε όλους τους κλάδους, δυσχεραίνοντας την ανταγωνιστικότητα. Η άρση του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους το καλοκαίρι του 2025 επανέφερε πλήρη ελευθερία τιμολόγησης, δημιουργώντας ερωτήματα ως προς το πόσο αποτελεσματικά μπορεί να αυτορυθμιστεί η αγορά.

Προσδοκίες για το 2026: Σταθερότητα με προϋποθέσεις

Το 2025, όπως σημειώνει ο καθηγητής, δεν ήταν χρονιά κρίσης, αλλά χρονιά «ηρεμίας με βάρος». Για κάποιους λειτούργησε καθησυχαστικά, για άλλους θύμισε στασιμότητα.

Η επόμενη χρονιά μπορεί να αποδειχθεί καλύτερη, αλλά όχι αυτόματα. Απαιτείται συνδυασμός πολιτικών που μειώνουν το κόστος ζωής, ενισχύουν το εισόδημα και βελτιώνουν τη λειτουργία της αγοράς, ώστε η σταθερότητα να μετατραπεί σε πραγματική ανακούφιση για τα νοικοκυριά.

Σχετικά άρθρα:

Όλα όσα αλλάζουν στις διαθήκες και τις κληρονομιές: Το νέο νομικό πλαίσιο – FinanceNews.gr Από το Nave Constellation στα MR2: Οι κινήσεις ματ της Navios για σταθερά έσοδα – FinanceNews.gr Πτώση στις τιμές πετρελαίου: Ποιοι παίκτες κερδίζουν μέσω στρατηγικών εξαγορών – FinanceNews.gr Σαν Σήμερα 19 Δεκεμβρίου