Κυπριακό 2.0: Η επιτακτική ανάγκη επανεκκίνησης
Το Κυπριακό, ως διεθνές ζήτημα, αφορά εγκλήματα πολέμου και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μαζικής κλίμακας. Μετά από πέντε δεκαετίες τουρκικής κατοχής του 37% του Κυπριακού εδάφους, η αναφορά στο «Κυπριακό» πλέον γίνεται σχετικά με το ενδεχόμενο λύσης, γύρω από μία πιθανή επανένωση της χώρας ή, για τα τουρκικά ακροατήρια, ως πολιτική αναγνώριση του κατοχικού εδάφους και της Τουρκοκυπριακής (Τ/κ) κοινότητας.
Αυτό επιβεβαιώνεται και με την πρόσφατη πενταμερή συνάντηση της πρωτοβουλίας του Γ.Γ. του ΟΗΕ, κ. Γκουτέρες. Επειδή το Κυπριακό είναι πρωτίστως έγκλημα το οποίο διογκώνεται, η μετεξέλιξη της ορολογίας του ως πρακτικά, μιας αέναης, γενικής προσπάθειας προσέγγισης, τείνει να προσπερνά το έγκλημα, ως σημείο εκκίνησης, λόγω και του περάσματος μισού αιώνα από τη διάπραξή του.
Η παράνομη εισβολή του τουρκικού στρατού τον Ιούλιο του 1974 με το πρόσχημα της προστασίας μιας πολύ μικρής, τουρκοκυπριακής μειονότητας, πρέπει να παρομοιάζεται με την ναζιστική εκστρατεία Verteidigungskrieg, όταν ο Χίτλερ διάταξε την στρατιωτική εισβολή στην Πολωνία για την υπεράσπιση της Γερμανικής μειονότητας.
Οι συνεχιζόμενες επιπτώσεις της κατοχής από ένα ξένο κράτος, την Τουρκία, με μεγάλες στρατιωτικές κατοχικές βάσεις στην Κύπρο, η εθνοκάθαρση, ο εποικισμός, και ο σφετερισμός, καταστροφή ή μη εκμετάλλευση των περιουσιών των Ελληνοκυπρίων (Ε/κ). Οι οικονομικές επιπτώσεις της Τουρκικής εισβολής αφορούν σημαντικές οικονομικές αποζημιώσεις που πρέπει επίσης να αποδοθούν από τη ξένη κατοχική χώρα. Επομένως, τα εγκλήματα πολέμου και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν, αλλά και συνεχίζονται, πρέπει να παρουσιάζονται και να αντιμετωπίζονται ως τέτοια.
Οι επιπτώσεις της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με οποιαδήποτε προσπάθεια εύρεσης πολιτικής διακυβέρνησης για όλη τη χώρα. Δηλαδή, πως θα μπορεί να υπάρξει μια επανένωση χωρίς την απόσυρση ξένων κατοχικών στρατευμάτων και την επιστροφή των εποίκων τους; Επίσης, αν το έγκλημα και οι συνεχιζόμενες συνέπειες του δεν αποτελούν το βασικό σημείο αναφοράς, τότε το αφήγημα της Τουρκίας ότι η Τ/κ κοινότητα ασφυκτιεί από την απομόνωση θα αρχίζει να περνάει ως μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα το οποίο εσκεμμένα θα στοχοποιεί το νόμιμο κράτος της Κύπρου. Φυσικά, ούτε κι η πραγματική επανένωση της χώρας επιχειρείται αφού ο σκοπός της Τουρκίας είναι η δημιουργία δύο ξεχωριστών κρατών την οποία θα την πουλήσουν ως ψευτο-ομοσπονδία ή συνομοσπονδία. Ακόμη και το καλύτερο σενάριο της «μίας χώρας, ένας λαός» το οποίο θα έβρισκε σύμφωνα τα περισσότερα κόμματα των Ε/κ θα κρεμόταν πάντα πάνω στο σκοινί της διάλυσης, βλ. την περίπτωση της κατά πολύ πιο ομοεθνούς, πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ο παράγοντας του τι θα γίνει ΜΕΤΑ τη φανταστική λύση, παραπέμπει άνετα στην αυτοδιάθεση των λαών. Εδώ πρόσφατα η Τουρκία έχει μπει στα κυβερνητικά δεδομένα της Λιβύης, της Σομαλίας και, πιο πανηγυρικά, της Συρίας, και θα δυσκολευτεί με την περαιτέρω διάλυση της Κύπρου από μέσα;
Η επανεκκίνηση του Κυπριακού από τη βάση του ως διεθνές έγκλημα πολέμου κι ανθρωπίνων δικαιωμάτων δε σχετίζεται μόνο με την εξασφάλιση της βάσης του προβλήματος σε διεθνείς συνομιλίες, αλλά και στην επικοινωνιακή κι εκπαιδευτική του πλευρά, αφού αρκετές από τις βασικές του πτυχές καθώς και το διεθνές νομικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται και στηρίζει δεν είναι γνώστες στις νέες γενιές και σε άλλες χώρες. Έτσι, το πέρασμα του χρόνου ευνοεί την κατοχική ξένη δύναμη και την προπαγάνδα της για καταπίεση της Τ/κ μειονότητας.
Πέρα του περιεχομένου του και της διεθνής του φύσης, το Κυπριακό δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πακέτο, για συνολική διευθέτηση που δε γίνεται ποτέ. Αντιθέτως, κάθε μία από τις επιμέρους πτυχές του, όπως ο εποικισμός ως έγκλημα πολέμου, η καταπάτηση της ατομικής περιουσίας, κι οι οικονομικές αποζημιώσεις για τις συνέπειες της εισβολής, μπορούν να επιδιώκονται ξεχωριστά σε πολλαπλά διεθνή επίπεδα και κυρίως στην Ε.Ε. Ας επιδιωχθεί η επανεξέταση της ισχύος των τρεχουσών και μελλοντικών εμπορικών συμφωνιών της Ε.Ε. με την Τουρκία πάνω στη συνταγματική προϋπόθεση της μη-παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων (όπως η προστασία της ατομικής περιουσίας) και της μη-κατοχής ενός κράτους μέλους της Ε.Ε. – δηλαδή, βασικά ευρωπαϊκά συνταγματικά θέματα τα οποία είναι αυτονόητα.
Όλα αυτά τα χρόνια, η Κυπριακή Δημοκρατία αρκείται σε μικρές δηλώσεις σε πολιτικά κείμενα της Ε.Ε. περί μη εκπλήρωσης των προϋποθέσεων για περαιτέρω συνομιλίες για την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. – που δεν πρόκειται ποτέ να γίνει, έτσι κι αλλιώς, για άλλους λόγους. Επανεκκίνηση σημαίνει δυναμική διεκδίκηση των επιπτώσεων της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής σε κάθε τους πτυχή και με απτές, άμεσες κυρώσεις στην Τουρκία, πιάνοντας από την αρχή κάθε συμφωνία της Ε.Ε. που έχει υπογραφεί με την κατοχική χώρα.
* Senior Lecturer in Law,
Cardiff Metropolitan University.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
