Μήπως ο χρυσός έφτασε σε επίπεδο φούσκας; Ποια είναι η…χρυσή εναλλακτική του
Διανύει μια χρυσή εποχή, καθώς οι επενδυτές ανησυχούν για νέο κύμα ακρίβειας και αμφισβητούν τη σταθερότητα του δολαρίου. Προσαρμοσμένος στον πληθωρισμό, έχει ξεπεράσει το προηγούμενο ιστορικό του ρεκόρ στις αρχές της δεκαετίας του 1980 – μια περίοδο μετά την οποία η αξία του, σε ονομαστικούς όρους, υποχώρησε σχεδόν για δύο δεκαετίες.
Ο λόγος βεβαίως για τον χρυσό που σήμερα διαπραγματεύεται σε μεγάλη απόκλιση από τη μακροπρόθεσμη τάση του, όπως εξηγεί σε ανάλυσή του το Reuters και θέτει το ερώτημα: μήπως τελικά είναι υπερβολικά υπερτιμημένος και έχει έρθει η ώρα για τους επενδυτές να στραφούν αλλού;
Πιο ακριβός από ποτέ
Παρότι έχει διατηρήσει την αγοραστική του αξία επί χιλιετίες, η απόδοσή του ως αντιστάθμιση έναντι του πληθωρισμού δεν είναι πάντα εντυπωσιακή σε σύντομο ορίζοντα. Με άνοδο περίπου 25% φέτος, ο χρυσός δεν ήταν ποτέ πιο ακριβός– ούτε σε πραγματικούς όρους ούτε σε σύγκριση με άλλα εμπορεύματα.
Όπως γράφει ο Κάμπελ Χάρβεϊ της Research Affiliates, «η πραγματική τιμή του χρυσού μοιάζει με τον δείκτη τιμής προς κέρδη (P/E) των μετοχών. Πολύ υψηλοί δείκτες P/E συχνά προοιωνίζονται χαμηλές μελλοντικές αποδόσεις. Το ίδιο ισχύει και για τον χρυσό». Από το 1975, όσοι αγόρασαν χρυσό όταν ήταν ακριβός έχασαν χρήματα στην επόμενη δεκαετία. Αντίθετα, όσοι επένδυσαν σε φάσεις σχετικής υποτίμησης, πέτυχαν θετικές αποδόσεις προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό.
Η σύγκριση με το πετρέλαιο και άλλα μέταλλα
Η τιμή του χρυσού είναι σήμερα εντελώς εκτός γραμμής σε σχέση με άλλα εμπορεύματα. Κατά μέσο όρο την τελευταία μισή εκατονταετία, μια ουγγιά χρυσού ισοδυναμούσε με 21 φορές την τιμή ενός βαρελιού πετρελαίου. Σήμερα, η αναλογία αυτή ξεπερνά τις 50 φορές – το υψηλότερο επίπεδο στην ιστορία, με εξαίρεση μια σύντομη περίοδο το 2020. Επίσης, ο χρυσός φαίνεται πανάκριβος και σε σύγκριση με το ασήμι: από το 1975, απαιτούνταν κατά μέσο όρο 60 ουγγιές ασημιού για μία ουγγιά χρυσού· σήμερα, ο λόγος αυτός φτάνει το 1 προς 100.
Υπάρχει όμως κι ένα άλλο πολύτιμο μέταλλο που μοιάζει ακόμη πιο υποτιμημένο από τον άργυρο: η πλατίνα.
Η ευκαιρία που κρύβει η πλατίνα
Η πλατίνα, όπως επισημαίνει το Reuters, μπορεί να μην έχει τη λάμψη του χρυσού, αλλά είναι πολύ σπανιότερη. Η παγκόσμια παραγωγή της περιορίζεται σε βαθιά ορυχεία της νότιας Αφρικής. Στη δεκαετία του 2000, η τιμή της πέρασε έντονες διακυμάνσεις, κορυφώθηκε, κατέρρευσε και επλήγη εκ νέου από την πανδημία. Το 2021 έφτασε τα 1.200 δολάρια/ουγγιά – έκτοτε έχει πέσει κάτω από τα 1.000 δολάρια.
Σε πραγματικούς όρους, σήμερα διαπραγματεύεται 25% κάτω από τον μέσο όρο των τελευταίων 50 ετών. Σύμφωνα με τον Μπράιαν Τέιλορ, επικεφαλής οικονομολόγο της Finaeon, η πλατίνα έχει επιδείξει σχετική σταθερότητα έναντι του χρυσού από το 1900. Την τελευταία μισή εκατονταετία, η αναλογία τους ήταν περίπου στο 1 προς 1. Από το 2015, όμως, ο χρυσός ξέφυγε και σήμερα κοστίζει τρεις φορές περισσότερο.
Η γεωπολιτική και οι αλλαγές στο νομισματικό σύστημα
Η υψηλή τιμή του χρυσού αντανακλά και ευρύτερες γεωπολιτικές ανησυχίες. Μετά την κατάρρευση νομισματικών καθεστώτων στο παρελθόν – όπως ο κανόνας του χρυσού τη δεκαετία του 1930 ή το σύστημα του Μπρέτον Γουντς στα τέλη του ’60 – ο χρυσός είδε ριζικές ανατιμήσεις. Κάτι ανάλογο μπορεί να συμβαίνει ξανά. Η κατάσχεση των ρωσικών συναλλαγματικών αποθεμάτων από τη Δύση το 2022 έστειλε το μήνυμα: σε περιόδους αστάθειας, τα κράτη στρέφονται στο χρυσό. Οι αγορές από την Κίνα και άλλες κεντρικές τράπεζες αυξήθηκαν σημαντικά έκτοτε.
Όμως, ενώ ο χρυσός ωφελείται από την αβεβαιότητα, τα βιομηχανικά μέταλλα – όπως το ασήμι και η πλατίνα – είναι εκτεθειμένα σε ύφεση. Κατά την πανδημία, τα συμβόλαια πετρελαίου έφτασαν στιγμιαία σε αρνητικές τιμές. Το 50% της παγκόσμιας παραγωγής ασημιού και το 75% της ζήτησης πλατίνας αφορούν βιομηχανική χρήση. Μια παγκόσμια κάμψη θα πλήξει αναπόφευκτα αυτές τις αγορές.
Το στοίχημα της αυτοκίνησης και η ανάσχεση της μετάβασης
Η πλατίνα χρησιμοποιείται κατά 44% στην κατασκευή καταλυτών για κινητήρες εσωτερικής καύσης. Η μετάβαση προς την ηλεκτροκίνηση θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση. Όμως, η τάση αυτή φαίνεται να επιβραδύνεται.
Στη Γερμανία, οι επιδοτήσεις για ηλεκτρικά οχήματα καταργήθηκαν. Στις ΗΠΑ, ο Τραμπ εγκατέλειψε τον στόχο του προκατόχου του για 50% ηλεκτρικά οχήματα έως το 2030. Τα plug-in υβριδικά αυξάνουν μερίδιο αγοράς και απαιτούν περισσότερα μέταλλα της «ομάδας της πλατίνας» από τα πετρελαιοκίνητα. Η UBS μείωσε την εκτίμησή της για την παγκόσμια διείσδυση των αμιγώς ηλεκτρικών στο 40% μέχρι το 2030 και προβλέπει σταθερή ζήτηση για πλατίνα μεσοπρόθεσμα.
Αντίθετα, η προσφορά φαίνεται να περιορίζεται όλο και περισσότερο. Σύμφωνα με το World Platinum Investment Council, η παραγωγή υπολείφθηκε της ζήτησης κατά 17% το 2024 – και το έλλειμμα αναμένεται να συνεχιστεί. Οι εταιρείες εξόρυξης πλατίνας έχουν επενδύσει ελάχιστα τα τελευταία χρόνια, καθώς πολλές δραστηριότητες είναι ζημιογόνες στις τρέχουσες τιμές.
H φούσκα και η αντί-φούσκα
Η εκρηκτική άνοδος του χρυσού παραπέμπει σε φούσκα, σχολιάζει το Reuters. Οι κερδοσκόποι ίσως συνεχίσουν να αποκομίζουν βραχυπρόθεσμα κέρδη, όμως όσοι αναζητούν αποθήκες αξίας σε βάθος χρόνου ίσως πρέπει να κοιτάξουν αλλού.
Σε σύγκριση με τον χρυσό, το πετρέλαιο και το ασήμι είναι εξαιρετικά φθηνά. Και η πλατίνα – υποτιμημένη, δυσεύρετη και με περιορισμένη προσφορά – μοιάζει σαν να βρίσκεται στο ακριβώς αντίθετο άκρο: μια «αντί-φούσκα» που ίσως αποδειχθεί πιο αξιόπιστη από το «βαρβαρικό κατάλοιπο», όπως είχε χαρακτηρίσει ο Κέινς τον χρυσό.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
