Παγκόσμια Ναυτιλία: Το 2026 φέρνει αυστηρούς κανόνες και πλήρη διαφάνεια

Η παγκόσμια ναυτιλία περνά από την «καλή πρακτική» στη δεσμευτική συμμόρφωση

Η παγκόσμια ναυτιλία εισέρχεται από το νέο έτος σε μια νέα φάση αυξημένης εποπτείας, διαφάνειας και κανονιστικής πειθαρχίας. Οι πρόσφατες αποφάσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) δεν περιορίζονται σε τεχνικές προσαρμογές, αλλά συνιστούν μια συνολική μετατόπιση φιλοσοφίας: από την «καλή πρακτική» στη δεσμευτική συμμόρφωση.

Bulk carriers και containerships βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της μετάβασης, με τους πλοιοκτήτες να καλούνται να επενδύσουν περισσότερο σε διαδικασίες, εκπαίδευση και τεκμηρίωση.

Η πιο εμβληματική αλλαγή αφορά τη διαχείριση απωλειών εμπορευματοκιβωτίων στη θάλασσα. Από την 1η Ιανουαρίου 2026, κάθε απώλεια κοντέινερ –ακόμη και η απλή παρατήρησή του να πλέει στη θάλασσα– θα πρέπει να δηλώνεται άμεσα, βάσει των τροποποιήσεων των κανονισμών SOLAS V/31 & V/32 (MSC.550(108)).

Η υποχρέωση αφορά όλα τα πλοία που υπάγονται στη Σύμβαση SOLAS (Ασφάλεια της Ανθρώπινης Ζωής στη Θάλασσα), ενώ σε περίπτωση εγκατάλειψης πλοίου η ευθύνη μεταφέρεται στην εταιρεία.

Στόχος είναι η άμεση ενημέρωση παρακείμενων πλοίων και παράκτιων κρατών, η ενίσχυση της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας και η δημιουργία κεντρικής βάσης δεδομένων στον IMO για την ανάλυση αιτιών και τάσεων του φαινομένου.

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ναυτιλίας (WSC), το 2024 χάθηκαν στη θάλασσα 576 κοντέινερ, έναντι 221 το 2023 — αύξηση άνω του 160%.

Ασφάλεια καυσίμων και αυστηρότερο bunkering

Αλλαγές επέρχονται και στο σκέλος της ασφάλειας καυσίμων. Βάσει των τροποποιήσεων της SOLAS II-2 (MSC.520(106)), πριν από κάθε ανεφοδιασμό οι προμηθευτές υποχρεούνται να παρέχουν πιστοποιημένη δήλωση ότι το καύσιμο πληροί τις απαιτήσεις για το flashpoint (σημείο ανάφλεξης ≥70°C), αναφέροντας τη μετρούμενη τιμή.

Η ρύθμιση αφορά όλα τα πλοία SOLAS, ανεξαρτήτως μεγέθους ή δραστηριότητας, και μεταφράζεται για τις εταιρείες σε αυστηρότερο έλεγχο της εφοδιαστικής αλυσίδας καυσίμων και αυξημένη ευθύνη των πληρωμάτων κατά τη διαδικασία του bunkering.

Υποχρεωτική εκπαίδευση κατά του bullying

Σε ό,τι αφορά τη διεθνή σύμβαση STCW, αυτή εμπλουτίζεται με υποχρεωτική εκπαίδευση για την πρόληψη και αντιμετώπιση του bullying, της παρενόχλησης και της σεξουαλικής βίας (MSC.560(108)).

Η εκπαίδευση εντάσσεται στο βασικό πρόγραμμα PSSR και αφορά τόσο τους ναυτικούς όσο και τις εταιρείες, οι οποίες οφείλουν να διασφαλίζουν ότι τα πληρώματά τους είναι κατάλληλα πιστοποιημένα.

Πρόκειται για σαφή ένδειξη ότι η ανθρώπινη διάσταση της ναυτιλίας ανεβαίνει στην κορυφή της κανονιστικής ατζέντας του IMO.

Αυστηρότερος έλεγχος στα bulk carriers

Στον τομέα των bulk carriers, ο Διεθνής Κώδικας για το Ενισχυμένο Πρόγραμμα Επιθεωρήσεων (ESP Code) καθίσταται αυστηρότερος. Από το 2024, κάθε αξιολόγηση που δεν χαρακτηρίζεται ως «GOOD» οδηγεί σε επανελέγχους σε ετήσια βάση.

Για παλαιότερα και μεγαλύτερα πλοία, οι ετήσιες επιθεωρήσεις διπύθμενων χώρων καθίστανται υποχρεωτικές όταν η κατάστασή τους κρίνεται ανεπαρκής. Το μέτρο αυξάνει το κόστος συντήρησης και επηρεάζει την εμπορική ελκυστικότητα των πλοίων, καθώς χαμηλές αξιολογήσεις συνεπάγονται περισσότερους ελέγχους και επιχειρησιακές καθυστερήσεις.

Υποχρεωτική ρύθμιση για ανυψωτικά μέσα και εξοπλισμό

Παράλληλα, από το 2026 οι απαιτήσεις για ανυψωτικά μέσα, loose gear (γάντζοι, δεσμοί, αλυσίδες, blocks) και βαρούλκα χειρισμού αγκυρών (anchor handling winches) περνούν από καθεστώς κατευθυντήριων οδηγιών σε πλήρως ρυθμισμένο πλαίσιο (SOLAS II-1, MSC.532(107)).

Όλος ο εξοπλισμός με ασφαλές φορτίο εργασίας άνω του ενός τόνου θα υπόκειται σε υποχρεωτικό σχεδιασμό, δοκιμές, επιθεωρήσεις, συντήρηση και καταγραφή, ενώ μη συμμορφούμενος εξοπλισμός θα πρέπει να αποσύρεται από τη χρήση.

Επέκταση του Πολικού Κώδικα

Τέλος, διευρύνεται ο Διεθνής Κώδικας για την Ασφάλεια των Πλοίων σε Πολικές Περιοχές (Polar Code), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2017. Αν και δεν αποτελεί αυτοτελή διεθνή σύμβαση, έχει ενσωματωθεί στις συμβάσεις SOLAS και MARPOL.

Από το 2026 επεκτείνεται και σε μικρότερα πλοία που δραστηριοποιούνται σε πολικές περιοχές, όπως αλιευτικά άνω των 24 μέτρων και φορτηγά πλοία 300–500 GT. Οι εταιρείες καλούνται να αναθεωρήσουν διαδικασίες και να αναπτύξουν εξειδικευμένα Polar Operations Manuals, ενισχύοντας την επιχειρησιακή ετοιμότητα σε ακραία περιβάλλοντα.

Όπως επισημαίνουν ειδικοί του κλάδου, οι αλλαγές του IMO δεν είναι αποσπασματικές. Συνθέτουν ένα νέο, αυστηρότερο κανονιστικό οικοσύστημα, στο οποίο η συμμόρφωση, η εκπαίδευση και η τεκμηρίωση αποτελούν βασικούς παράγοντες ανταγωνιστικότητας.

Σχετικά άρθρα:

ΔΝΤ στην Αθήνα: Οκτωβριανό «τεστ αντοχής» για τις ελληνικές τράπεζες μετά από 10 χρόνια 89η ΔΕΘ: Στις 12:00 η συνέντευξη Τύπου του Πρωθυπουργού – FinanceNews.gr Έκρηξη στην οικοδομή τον Ιούνιο: +22,9% στον όγκο νέων έργων – FinanceNews.gr Επιστρέφει το ράλι του χρυσού: Στόχος τα 4.200 δολάρια – FinanceNews.gr