Πόλεμος χωρίς σφαίρες – Η οικονομία όπλο μαζικής επιρροής και η κλοπή των ρωσικών assets

Τα χρηματοοικονομικά έχουν μετατραπεί στο νέο μέτωπο των σύγχρονων πολέμων. Το 2022, οι κυρώσεις πάγωσαν πάνω από 300 δισ. δολάρια από τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας — η μεγαλύτερη χρηματοοικονομική κατάσχεση στη σύγχρονη ιστορία. Πάνω από 11.000 περιοριστικά μέτρα επιβλήθηκαν σε μόλις έναν χρόνο, καθιστώντας το δολάριο και το παγκόσμιο τραπεζικό δίκτυο όπλα με γεωπολιτική ισχύ ανάλογη με αυτή των τανκς και των πυραύλων.
Η χρηματοοικονομία, άλλοτε η «ουδέτερη κυκλοφορία» των παγκόσμιων αγορών, έχει εξελιχθεί σε στρατηγικό όπλο.
Τα δίκτυα πληρωμών μπορούν να διακοπούν εν μία νυκτί, τα χρηματιστήρια να ταλαντεύονται ανάλογα με τις εξελίξεις στο πεδίο των μαχών, ενώ ακόμη και τα ασφαλή καταφύγια όπως ο χρυσός και τα αμερικανικά ομόλογα μετατρέπονται σε μέσα πίεσης.
Το ερώτημα δεν είναι πλέον αν οι πόλεμοι αναμορφώνουν τη χρηματοοικονομία· το κάνουν ήδη.
Το ερώτημα είναι πόσο μακριά θα φτάσει αυτή η «στρατιωτικοποίηση» των χρηματοπιστωτικών εργαλείων και αν το σύστημα θα κατακερματιστεί σε αντίπαλα μπλοκ ή θα προσαρμοστεί με νέους κανόνες διακυβέρνησης, σημειώνει σε άρθρο του το Modern Diplomacy.

Το oικονομικό πεδίο της μάχης

Οι σύγχρονοι πόλεμοι διεξάγονται πλέον και στα υπολογιστικά φύλλα. Τα αποθέματα, τα νομίσματα και οι αγορές μετατρέπονται σε όπλα.
Οι κυρώσεις ως όπλα: Το πάγωμα 300 δισ. δολαρίων ρωσικών αποθεμάτων απέδειξε ότι τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία δεν είναι πλέον ιερά.
Οι 11.000 κυρώσεις του 2022 αποτέλεσαν οικονομικό σοκ μεγαλύτερο από οποιονδήποτε αποκλεισμό στην ιστορία.
Ενέργεια και οικονομία σε αλληλεξάρτηση: Οι ροές πετρελαίου και φυσικού αερίου κινούνται πλέον με ρυθμούς γεωπολιτικής. Καθώς τα ενεργειακά έσοδα αποτελούν πάνω από το 40% του ρωσικού προϋπολογισμού, κάθε συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης γίνεται προέκταση του πολέμου.
Νομισματική κρίση: Στις εμπόλεμες ζώνες, τα νομίσματα καταρρέουν με δραματική ταχύτητα. Το 2022, η ουκρανική γρίβνα έχασε σχεδόν 30% της αξίας της, ενώ το ρούβλι πέρασε από κατάρρευση σε τεχνητή σταθεροποίηση μέσω ελέγχων κεφαλαίου. Οι πολίτες στρέφονται στο δολάριο, το ευρώ ή στα σταθερά κρυπτονομίσματα, αποδεικνύοντας πως η πίστη στο χρήμα έχει πλέον μετατεθεί από τα κράτη στις τεχνολογίες.
Η οικονομία δεν είναι πια ουδέτερη υποδομή· είναι επέκταση της εθνικής ασφάλειας.
Οι αγορές και τα δίκτυα που κάποτε εγγυούνταν σταθερότητα, σήμερα λειτουργούν ως μέσα αντιπαράθεσης.

Τι απομένει να χρηματοδοτηθεί;

Όταν το ίδιο το χρήμα γίνεται όπλο, η συζήτηση μετατοπίζεται από την ανάπτυξη στην επιβίωση.
Ασφαλή καταφύγια υπό πίεση: Οι κεντρικές τράπεζες αγόρασαν πάνω από 1.000 τόνους χρυσού το 2022 — ιστορικό ρεκόρ, κυρίως από χώρες που θέλουν να θωρακιστούν έναντι κυρώσεων. Όμως ούτε ο χρυσός ούτε τα αμερικανικά ομόλογα θεωρούνται πλέον απολύτως ουδέτερα. Ακόμη και η Ελβετία εγκατέλειψε τη «σιωπηρή ουδετερότητά» της, ευθυγραμμιζόμενη με τις ευρωπαϊκές κυρώσεις.
Κρυπτονομίσματα και ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία: Πάνω από 200 εκατ. δολάρια σε κρυπτονομίσματα κατευθύνθηκαν στην Ουκρανία για ανθρωπιστική και αμυντική βοήθεια — αποδεικνύοντας πως η ψηφιακή οικονομία μπορεί να κινητοποιήσει κεφάλαια ταχύτερα από τα τραπεζικά συστήματα. Ταυτόχρονα, τα stablecoins γίνονται σωσίβιο για πολίτες, αλλά και πονοκέφαλος για ρυθμιστικές αρχές, λόγω κινδύνου καταστρατήγησης κυρώσεων.
Ανισότητα ανθεκτικότητας: Οι εύποροι μπορούν να διαφοροποιήσουν επενδύσεις ή να μεταφέρουν κεφάλαια. Οι πολίτες, αντίθετα, αντιμετωπίζουν τη βίαιη πλευρά του οικονομικού πολέμου — υποτίμηση νομισμάτων, πάγωμα λογαριασμών, απώλεια αποταμιεύσεων. Η ανθεκτικότητα είναι προνόμιο.

Το μέλλον της οικονομίας στην εποχή των συγκρούσεων

Οι πόλεμοι δεν διαταράσσουν απλώς τη χρηματοοικονομία — την επανασχεδιάζουν.
Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα μεταβαίνει από μονοπολικό σε πολυπολικό, όπου ανταγωνιστικά νομίσματα και τεχνολογίες συνυπάρχουν.
Πολυπολικότητα στα νομίσματα: Το δολάριο εξακολουθεί να κυριαρχεί (περίπου 60% των παγκόσμιων αποθεμάτων), αλλά έχει χάσει έδαφος από τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα. Η Κίνα προωθεί τη χρήση του γουάν στις εμπορικές συναλλαγές ενέργειας, ενώ χώρες των BRICS και περιφερειακές ενώσεις όπως η ASEAN αναπτύσσουν εναλλακτικά συστήματα πληρωμών εκτός SWIFT.
Η «όπλοποίηση» της εμπιστοσύνης: Αν τα κεφάλαια μπορούν να παγώσουν εν μία νυκτί, τότε η ουδετερότητα γίνεται το σπανιότερο περιουσιακό στοιχείο.
Οι θεσμοί που μπορούν να διατηρήσουν αξιοπιστία — είτε πρόκειται για κεντρικές τράπεζες είτε για νέους πολυμερείς μηχανισμούς — θα αποκτήσουν νέα στρατηγική σημασία.
Ψηφιακό χρήμα στην πρώτη γραμμή: Πάνω από 130 χώρες πειραματίζονται με ψηφιακά νομίσματα κεντρικών τραπεζών (CBDCs). Σε καιρό πολέμου, μπορούν να διασφαλίσουν ανεξάρτητα δίκτυα πληρωμών — ή να μετατραπούν σε εργαλεία παρακολούθησης. Το μέλλον θα εξαρτηθεί από το ποιος θα τα ελέγχει.
Το ρίσκο είναι ξεκάθαρο: ένα διχασμένο χρηματοπιστωτικό τοπίο — ένα μπλοκ υπό το δολάριο, ένα υπό το γουάν και μια αποκεντρωμένη ψηφιακή «σύνορα». Η ευκαιρία είναι επίσης σαφής: να σχεδιαστούν νέοι κανόνες πριν ο κατακερματισμός γίνει μόνιμος.

Όπλο ή Θεμέλιο;

Tα χρηματοοικονομικά έχουν πάψει να είναι το παρασκήνιο των πολέμων.
Είναι πλέον ένα από τα κύρια τους εργαλεία. Οι κυρώσεις είναι το νέο εμπάργκο· τα αποθεματικά, οι νέοι στόχοι.

Η επιλογή για το μέλλον είναι δυαδική:

• είτε θα επιτρέψουμε στην οικονομία να διαιρεθεί σε αντίπαλα συστήματα,

• είτε θα την επανασχεδιάσουμε ως βάση για παγκόσμια σταθερότητα.

Η οικονομία υπήρξε πάντα συνώνυμη της ισχύος. Σε καιρό πολέμου, αποκαλύπτει το διττό της πρόσωπο: όπλο και σωσίβιο. Από το πώς θα τη διαχειριστούμε εξαρτάται όχι μόνο το μέλλον των αγορών, αλλά και η αρχιτεκτονική της παγκόσμιας τάξης.

www.bankingnews.gr

Source link

Σχετικά άρθρα:

Το ράλι του S&P 500 απειλείται – JP Morgan: Κίνδυνος στασιμοπληθωρισμού – Ενδιαφέρον για μετοχές… εκτός ΗΠΑ Alexander Dubinsky (Ουκρανός Βουλευτής): Η Δύση σπέρνει εχθρότητα μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών Η Fed ετοιμάζεται για μείωση επιτοκίων εν μέσω καταιγίδας – Νομικό θρίλερ για την καρατόμηση της Lisa Cook από τον Trump Η Merkel… έφερε σεισμό – Αποκάλυψε την απάτη και ποιοι υπονόμευσαν την ειρήνη στην Ουκρανία – Οι 5 «χάρες» στη Ρωσία