Πώς ο Covid -19 τρέλανε τον κόσμο
Η πανδημία του Covid-19 δεν σκότωσε μόνο. Όπως και ο Μαύρος Θάνατος, που αφάνισε το ένα τρίτο του ευρωπαϊκού πληθυσμού, πυροδότησε τεράστιες οικονομικές και πολιτικές ανατροπές.
Τον 14ο αίωνα τα κενά στην αγορά εργασίας εκτόξευσαν τους μισθούς, τα ενοίκια κατέρρευσαν και οι άρχοντες προσπάθησαν με τη βία να συγκρατήσουν τις αλλαγές, πυροδοτώντας εξεγέρσεις όπως η Εξέγερση των Χωρικών στην Αγγλία το 1381.
Σήμερα η πανδημία του Covid-19 άφησε πίσω της πληθωρισμό, φτωχοποίηση, απώλεια εμπιστοσύνης στους ειδικούς και μια κοινωνία βαθιά διχασμένη.
Τα βιβλία που ανοίγουν τον διάλογο
O Economist παρουσιάζει δύο πρόσφατα βιβλία επιχειρούν να αποτυπώσουν τις πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες της πανδημίας.
- Το «In Covid’s Wake» των Στίβεν Ματσέντο και Φράνσις Λι, καθηγητών του Πανεπιστημίου Πρίνστον, εστιάζει στις αποφάσεις για lockdowns, στα λάθη της επιστημονικής κοινότητας και στο πολιτικό κόστος.
- Το «Summer of Our Discontent» του δημοσιογράφου Τόμας Τσάτερτον Γουίλιαμς, αναλύει την τοξική πόλωση που προκάλεσε η πανδημία και το πώς οι κοινωνίες έπαψαν να ακούν η μία την άλλη.
Το δόγμα των lockdowns
Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι πριν από την Covid λίγοι επιστήμονες θεωρούσαν πως η καραντίνα μπορούσε να αναχαιτίσει έναν άκρως μεταδοτικό ιό.
Όμως, όταν η Κίνα εφάρμοσε σκληρά μέτρα, ακόμη και υποχρεωτκό εγκλεισμό ανθρώπων στα σπίτια τους, ο ΠΟΥ υιοθέτησε το αφήγημα της «επιτυχίας» και τα lockdowns έγιναν διεθνής κανονικότητα.
Όταν εμφανίστηκε η μετάλλαξη Όμικρον, τα μέτρα κατέρρευσαν και οι διαμαρτυρίες οδήγησαν σε εκατομμύρια θανάτους καθώς ο πληθυσμός παρέμενε ανεμβολίαστος.
Στις δημοκρατίες, τα μέτρα ήταν λιγότερο σκληρά αλλά βαθιά άνισα. Οι «προνομιούχοι με laptop» συνέχισαν να εργάζονται από το σπίτι, ενώ οι οδηγοί, οι εργάτες και οι υπάλληλοι υπηρεσιών είτε εκτέθηκαν στον ιό είτε έχασαν τη δουλειά τους.
Τα αυστηρά μέτρα της Κίνας έγιναν «κανονικότητα» για όλο τον κόσμοΟικονομικό σοκ και πληθωρισμός
Για να περιοριστεί η καταστροφή, οι κυβερνήσεις δαπάνησαν τεράστια ποσά. Μόνο στις ΗΠΑ το κόστος έφτασε τα 5 τρισ. δολάρια, το ¼ του ΑΕΠ του 2020.
Το αποτέλεσμα ήταν μια άνευ προηγουμένου εκτόξευση του πληθωρισμού, που εξόργισε τους πολίτες και τροφοδότησε την πολιτική ανατροπή με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ το 2024.
Στις φτωχότερες χώρες τα lockdowns έσπρωξαν εκατομμύρια ανθρώπους ξανά στη φτώχεια, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες.
Η Σουηδία και το διαφορετικό παράδειγμα
Η Σουηδία ακολούθησε δική της πορεία: χωρίς υποχρεωτικές μάσκες, με τα σχολεία ανοιχτά και συμβουλές στους ηλικιωμένους να μείνουν μακριά από τους οίκους ευγηρίας.
Αρχικά χαρακτηρίστηκε «παρίας» από διεθνή μέσα, έγινε αντικείμενο επικρίσεων και χλεύης. Όμως μετά τον πρώτο χρόνο της πανδημίας είχε από τα χαμηλότερα ποσοστά υπερβάλλουσας θνησιμότητας στην Ευρώπη.
Στις ΗΠΑ, οι πολιτείες που εφάρμοσαν αυστηρά lockdowns δεν είχαν λιγότερους νεκρούς από όσες δεν το έκαναν – μέχρι να φτάσουν τα εμβόλια. Τότε, οι διαφορές φάνηκαν, καθώς οι πολιτείες με χαμηλούς εμβολιασμούς (κυρίως Ρεπουμπλικανικές) κατέγραψαν περισσότερους θανάτους.
Η πανδημία ως πολιτικό δηλητήριο
Η διαχείριση της κρίσης του Covid έγινε πεδίο μάχης κομμάτων και κοινωνικών ομάδων.
Στις ΗΠΑ, οι Δημοκρατικοί έκλειναν σχολεία και φορούσαν μάσκες ακόμη και σε εξωτερικούς χώρους, με σοβαρές συνέπειες για την εκπαίδευση και το μέλλον των παιδιών.
Οι Ρεπουμπλικανοί απέφυγαν τέτοιες πολιτικές, αλλά πλήρωσαν βαρύ τίμημα με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού και αυξημένους θανάτους.
Στο βιβλίο του, ο Γουίλιαμς αναδεικνύει την υποκρισία: όταν ο Τζορτζ Φλόιντ δολοφονήθηκε τον Μάιο του 2020, ξαφνικά οι ίδιοι που επέκριναν τις συγκεντρώσεις στους δρόμους καλούσαν τους πολίτες να διαδηλώσουν κατά του ρατσισμού.
Η αίσθηση ότι οι κανόνες άλλαζαν κατά το δοκούν όξυνε ακόμη περισσότερο την καχυποψία και το αίσθημα «χειραγώγησης».
Η απώλεια εμπιστοσύνης στους ειδικούς
Ένα από τα μεγάλα θύματα της πανδημίας ήταν η αξιοπιστία των επίσημων αρχών. Δημόσιες αρχές προέβαλλαν τις οδηγίες τους ως αλάνθαστες, ενώ στην πραγματικότητα επρόκειτο για προσωρινές εκτιμήσεις σε ένα άγνωστο πεδίο. Όλοι κινούνταν σε αχαρτογράφητα ύδατα.
«Έπρεπε να λέμε: αυτό είναι το καλύτερο που ξέρουμε τώρα, μπορεί να είναι λάθος», παραδέχτηκε ο Φράνσις Κόλινς, πρώην επικεφαλής των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ. Η παράλειψη αυτή κόστισε σε αξιοπιστία.
Τι γέννησε η πανδημία
Όπως καταλήγουν οι Ματσέντο και Λι, «ο κόσμος χρειαζόταν μια πιο ειλικρινή πολιτική κρίσεων – μεγαλύτερη διάθεση να παραδεχτούμε την αβεβαιότητα και να αναγνωρίσουμε τη λογική σε διαφορετικές απόψεις».
Αντ’ αυτού, η πανδημία γέννησε κακές πολιτικές, εφαρμοσμένες με φανατισμό, και ενίσχυσε την πόλωση.
Ο Σουηδός επιδημιολόγος Άντερς Τέγκνελ, ο αρχιτέκτονας της χαλαρής σουηδικής στρατηγικής, το συνόψισε με μια φράση που έμεινε: «Ο κόσμος τρελάθηκε».
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
