Πώς χάνει το στοίχημα η Ελλάδα για τις ενεργειακές διασυνδέσεις – FinanceNews.gr

Χάνει το ευρωπαϊκό στοίχημα των ενεργειακών διασυνδέσεων η Ελλάδα, ακόμη και αν προχωρήσει η «παγωμένη» διασύνδεση με την Κύπρο, σύμφωνα με ανάλυση του think tank Ember.

Σε μια περίοδο όπου η ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης επιταχύνεται, το Ember αναδεικνύει το κρίσιμο χάσμα στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις που απειλεί την επίτευξη ενός βέλτιστου, οικονομικά αποδοτικού και ασφαλούς ενεργειακού συστήματος έως το 2040.

Η έκθεση τονίζει ότι, παρά την πολιτική αναγνώριση της σημασίας τους, τα τρέχοντα σχέδια διασυνοριακών έργων μετάδοσης είναι ανεπαρκή, με την Ελλάδα να βρίσκεται μεταξύ των χωρών που καλούνται να αντιμετωπίσουν αυτή την πρόκληση.

Ο στόχος του 15%

Ο κεντρικός στόχος της ΕΕ για το 2030 ορίζει ότι κάθε κράτος μέλος πρέπει να διαθέτει ικανότητα εισαγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από γειτονικές χώρες της ΕΕ ίση με το 15% της εγχώριας παραγωγικής του ικανότητας.

Σύμφωνα με το Ember, περίπου το 80% του ευρωπαϊκού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να μην πιάσει αυτόν τον στόχο. Συγκεκριμένα, 11 κράτη μέλη—συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας—προβλέπεται να έχουν ικανότητα εισαγωγής μικρότερη από το 15% έως το 2030.

Για ένα βέλτιστο πανευρωπαϊκό δίκτυο έως το 2040, η ανάλυση εκτιμά ότι απαιτούνται 55 GW επιπλέον διασυνοριακών έργων από αυτά που έχουν προγραμματιστεί σήμερα, με τη συνολική ικανότητα διασύνδεσης να πρέπει σχεδόν να διπλασιαστεί από το 2030.

Το κόστος αυτής της επέκτασης αγγίζει τα 150 δισ. ευρώ, με την Ember να εντοπίζει ένα κρίσιμο χάσμα €30 δισεκατομμυρίων σε δημόσια χρηματοδότηση (επιχορηγήσεις). Η επείγουσα ανάγκη για δράση υπογραμμίζεται από το γεγονός ότι κάθε ευρώ που επενδύεται στην επέκταση της διασυνοριακής ικανότητας εκτιμάται ότι μειώνει το κόστος παραγωγής κατά περισσότερα από δύο ευρώ έως το 2040.

Διπλή πρόκληση για την Ελλάδα

Η Ελλάδα αναδεικνύεται ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τόσο των ευκαιριών όσο και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ΕΕ όσον αφορά τον στόχο διασύνδεσης.

Παρότι η ικανότητα εισαγωγής της Ελλάδας από γειτονικές χώρες της ΕΕ αναμένεται να διπλασιασθεί μέσα στην επόμενη πενταετία, προσθέτοντας περίπου 1,5 GW μέσω συνδέσεων με την Κύπρο και τη Βουλγαρία (σ.σ.: στην ανάλυση θεωρείται δεδομένο ότι θα προχωρήσει η διασύνδεση με την Κύπρο, παρά τα γνωστά προβλήματα) το ποσοστό διασύνδεσης βάσει του ευρωπαϊκού στόχου θα αυξηθεί μόνο από το 6% στο 9% έως το 2030, μένοντας πολύ μακριά από τον ευρωπαϊκό στόχο του 15%.

Ο λόγος για αυτό το φαινομενικά χαμηλό ποσοστό είναι η ταχεία ανάπτυξη των εγχώριων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Η Ελλάδα αναμένεται να προσθέσει περίπου 10 GW νέας εγχώριας αιολικής και ηλιακής ικανότητας την ίδια περίοδο. Καθώς ο στόχος υπολογίζεται ως ο λόγος της ικανότητας εισαγωγής προς τη συνολική παραγωγική ικανότητα, η ταχύτητα με την οποία αυξάνεται η εγχώρια παραγωγή υπερκαλύπτει την αύξηση της ικανότητας διασύνδεσης, κρατώντας το ποσοστό κάτω από το 15%.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ολοκλήρωση της διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου (στο πλαίσιο του Project EuroAsia Interconnector), η οποία ξεκίνησε το 2022, έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς συνδέει το τελευταίο πλήρως απομονωμένο κράτος μέλος της ΕΕ (Κύπρος) με το ευρωπαϊκό δίκτυο, βελτιώνοντας τη συνολική ανθεκτικότητα και ασφάλεια της περιοχής.

Η δυναμική των διασυνδέσεων εκτός ΕΕ

Η έκθεση αναδεικνύει τη στρατηγική σημασία των διασυνδέσεων της Ελλάδας με χώρες εκτός ΕΕ. Συγκεκριμένα, όταν συνυπολογίζονται τα έργα διασύνδεσης με χώρες εκτός ΕΕ —και κυρίως το σημαντικό έργο διασύνδεσης 3 GW με την Αίγυπτο (το «Greegy» Interconnector)—το συνολικό επίπεδο διασύνδεσης της Ελλάδας ξεπερνά το 22% μέχρι το 2030.

Αυτό το στοιχείο καταδεικνύει ότι η Ελλάδα, αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση ως ενεργειακή γέφυρα, μπορεί να λειτουργήσει ως σημαντικός κόμβος για τη μεταφορά καθαρής ενέργειας από τη Βόρεια Αφρική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη προς την Κεντρική Ευρώπη.

Στρατηγικές κατευθύνσεις για το 2040

Η Ember καλεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να λάβουν άμεσα μέτρα, δεδομένου ότι ο μέσος χρόνος υλοποίησης ενός έργου διασύνδεσης υπερβαίνει τα 10 χρόνια. Η εστίαση πρέπει να είναι διπλή:

1. Επιτάχυνση των εν εξελίξει έργων με πολιτική και οικονομική στήριξη.

2. Δημιουργία συνθηκών για την προώθηση νέων έργων που θα καλύψουν το κενό των 55 GW.

Για χώρες όπως η Ελλάδα, η διασύνδεση δεν είναι απλώς ζήτημα συμμόρφωσης με ευρωπαϊκούς στόχους, αλλά βασικός παράγοντας για την αποδοτικότητα του κόστους και την ενεργειακή ασφάλεια. Η ενίσχυση του δικτύου επιτρέπει την πλήρη αξιοποίηση της μεγάλης παραγωγής ΑΠΕ, τη σταθερότητα του συστήματος και την παροχή οικονομικών οφελών στους καταναλωτές μέσω της ελαχιστοποίησης του κόστους παραγωγής που θα φέρει και φθηνότερα τιμολόγια ρεύματος.

Σχετικά άρθρα:

Έως 1.000 ευρώ για τρίτεκνες και πολύτεκνες μητέρες: Άνοιξαν οι αιτήσεις στον ΟΠΕΚΑ – FinanceNews.gr Στο μικροσκόπιο της Deutsche Bank οι προκλήσεις για Alpha, Eurobank, Εθνική, Πειραιώς και Τράπεζα Κύπρου – FinanceNews.gr «Άπιαστο όνειρο» η ενεργειακή αναβάθμιση των ευάλωτων νοικοκυριών Επανεκκίνηση διαλόγου στο Κυπριακό: Θετικά μηνύματα μετά τη συνάντηση Χριστοδουλίδη-Ερχιουρμάν – FinanceNews.gr