Στο στόχαστρο της Ε.Ε. το influencer marketing σε επικίνδυνα προϊόντα

Την απαγόρευση του influencer marketing σε ορισμένα προϊόντα ή υπηρεσίες που ενέχουν κινδύνους για τους καταναλωτές –όπως ανθυγιεινά τρόφιμα για παιδιά ή πρακτικές που ευνοούν την υπερχρέωση– ζητούν 14 οργανώσεις καταναλωτών από χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Καταναλωτών (BEUC), μεταξύ των οποίων και η ελληνική Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ.

Σύμφωνα με τις θέσεις των καταναλωτικών ενώσεων, η απαγόρευση θα μπορούσε να θεσπιστεί μέσω της νομοθετικής Πράξης για την Ψηφιακή Δικαιοσύνη (Digital Fairness Act), η οποία στοχεύει στην ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών από αθέμιτες πρακτικές στο διαδίκτυο, αλλά και στη διασφάλιση ενός ασφαλέστερου ψηφιακού περιβάλλοντος για τα παιδιά, μέσω της αντιμετώπισης του ψηφιακού εθισμού.

Παράλληλα, οι οργανώσεις ζητούν αναθεώρηση της ισχύουσας νομοθεσίας για το influencer marketing, προκειμένου να θεσπιστούν κανόνες που θα προστατεύουν αποτελεσματικά τους καταναλωτές, καθώς οι υφιστάμενοι κανόνες στην Ε.Ε. κρίνονται ανεπαρκείς. Όπως επισημαίνουν, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να απαγορεύσει στους influencers την προώθηση ανθυγιεινών τροφίμων που επιβαρύνουν την υγεία, ιδίως των νέων, σε μια περίοδο όπου ένα στα τρία παιδιά στην Ευρώπη αντιμετωπίζει προβλήματα υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας.

Μεταξύ των προτάσεων περιλαμβάνεται και ο σαφής ορισμός του όρου «influencer marketing» στην Οδηγία για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές, καθώς και η θέσπιση ενός εναρμονισμένου ευρωπαϊκού προτύπου για τους influencers, ώστε να τυποποιηθεί και να βελτιωθεί ο τρόπος προβολής προϊόντων και υπηρεσιών. Στόχος είναι η πλήρης συμμόρφωση με τη νομοθεσία, μέσω λεπτομερών και δεσμευτικών κανόνων.

Σε ό,τι αφορά τους ίδιους τους influencers, οι οργανώσεις ζητούν τη θέσπιση ειδικών κριτηρίων που θα καθορίζουν πότε ένα άτομο πληροί τις προϋποθέσεις της ιδιότητας του influencer ως προς την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών. Έτσι, θα διασφαλίζεται ότι ο εμπορικός χαρακτήρας της συνεργασίας με τις διαφημιζόμενες εταιρείες είναι σαφής και αντιληπτός από όλα τα κοινά, είτε πρόκειται για ενήλικες, νέους, παιδιά ή ηλικιωμένους.

Επιπλέον, προτείνεται η καθιέρωση κοινής ευθύνης και αυξημένης διαφάνειας μεταξύ influencers, εμπορικών σημάτων (brands), διαφημιστικών πρακτορείων (agencies) και ψηφιακών πλατφορμών, σε περιπτώσεις παραβίασης της νομοθεσίας για την προστασία του καταναλωτή.

Τα αιτήματα αυτά βασίζονται σε έρευνα της BEUC, στο πλαίσιο της οποίας ελέγχθηκαν περίπου 650 αναρτήσεις και βίντεο influencers σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το TikTok, το Instagram, το YouTube και το Snapchat, ως προς το επίπεδο επικινδυνότητας που συγκεκριμένοι κλάδοι ασκούν στη συμπεριφορά των καταναλωτών.

Αν και το influencer marketing εφαρμόζεται σε όλους τους τομείς, η έρευνα επικεντρώθηκε κυρίως στα τρόφιμα και στη γρήγορη μόδα (fast fashion). Όπως διαπιστώθηκε, οι influencers επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις καταναλωτικές συμπεριφορές και προτιμήσεις, ιδίως των νεότερων και ανήλικων χρηστών, χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως η συναισθηματική χειραγώγηση και οι κρυφές διαφημίσεις.

Οι βασικοί κίνδυνοι που εντοπίστηκαν αφορούν την υπερβολική χρήση οθονών, την υπερκατανάλωση υφασμάτων επιβλαβών για το περιβάλλον και τον πλανήτη, καθώς και την προώθηση ανθυγιεινών τροφίμων και ποτών. Ενδεικτικό είναι ότι στο 67% των αναρτήσεων στον κλάδο των τροφίμων δεν γινόταν σαφής αναφορά στο αν οι influencers συνεργάζονταν με επώνυμες μάρκες.

Παράλληλα, διαπιστώθηκε εκτεταμένη χρήση κρυφών διαφημίσεων και τεχνικών συναισθηματικής χειραγώγησης, οι οποίες διαμορφώνουν τις προτιμήσεις και τις συμπεριφορές των καταναλωτών, κυρίως των νέων και ανηλίκων. Οι πρακτικές αυτές, σύμφωνα με τις οργανώσεις, συνιστούν καταχρηστικές και αθέμιτες μορφές προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών.

Σημειώνεται ότι το BEUC είχε πραγματοποιήσει αντίστοιχη έρευνα το 2023 σε οκτώ χώρες της Ε.Ε., η οποία έδειξε ότι σχεδόν 3 στους 4 καταναλωτές (73%) εκτίθενται σε περιεχόμενο influencers που προωθούν προϊόντα, ενώ περισσότεροι από τους μισούς (53%) προχωρούν στη συνέχεια σε αγορές προϊόντων ή υπηρεσιών.

Σχετικά άρθρα:

Μαζωνάκης: Χωρίς τη συγκατάθεσή μου ο εγκλεισμός – Με τύλιξαν σε μία κόλλα χαρτί – FinanceNews.gr 24ωρα ΜΜΜ τα Σαββατοκύριακα: Από τις 13 Σεπτεμβρίου η λειτουργία στην Αθήνα για Μετρό, Τραμ και Λεωφορεία – FinanceNews.gr Ευλογιά αιγοπροβάτων: Ξεπέρασαν τις 300.000 οι θανατώσεις – Η φέτα σε κίνδυνο – FinanceNews.gr Ταμείο Ανάκαμψης: Αναθεώρηση σχεδίου «Ελλάδα 2.0» έως 900 εκατ. ευρώ – FinanceNews.gr