Φραγκίσκος: Ο πορτιέρης που έγινε Πάπας και άλλαξε την Εκκλησία
Υπήρξε ο πρώτος Πάπας από τη Λατινική Αμερική και το Νότιο Ημισφαίριο. Από την εποχή του Συρογεννημένου Γρηγορίου Γ΄, που πέθανε το 741, δεν είχε υπάρξει Πάπας εκτός Ευρώπης. Ήταν επίσης ο πρώτος Ιησουίτης που εξελέγη στον θρόνο του Αγίου Πέτρου. Αλλά δεν είναι αυτά τα στοιχεία που τον καθιστούσαν μοναδικό όπως επισημαίνει το BBC.
Πολλοί είχαν αιφνιδιαστεί με την εκλογή του. Προβλήθηκε ως υποψήφιος συμβιβασμού: συντηρητικός στα ζητήματα ηθικής, ελκυστικός για τους φιλελεύθερους λόγω της κοινωνικής του ευαισθησίας.
Από την πρώτη στιγμή, κατέστησε σαφές ότι θα κυβερνούσε διαφορετικά: υποδέχτηκε τους καρδινάλιους όρθιος και όχι από τον παπικό θρόνο, φορούσε απλό λευκό ένδυμα, απέφυγε τη λιμουζίνα και προτίμησε να επιστρέψει μαζί τους με το λεωφορείο.
Η επιλογή του ονόματος «Φραγκίσκος» απέτιε φόρο τιμής στον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης. Εξέφρασε την επιθυμία του για μια «φτωχή Εκκλησία για τους φτωχούς» και καθόρισε αποστολή για τα 1,2 δισεκατομμύρια πιστούς της Καθολικής Εκκλησίας. Το βρετανικό δίκτυο παρουσιάζει όλη την πορεία του.
Από την Αργεντινή στη Ρώμη
Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο γεννήθηκε στο Μπουένος Άιρες το 1936, πρωτότοκος παιδί πέντε αδελφών. Οι γονείς του είχαν μεταναστεύσει από την Ιταλία για να ξεφύγουν από τον φασισμό. Από μικρός αγαπούσε το τάνγκο και την τοπική του ομάδα, τη Σαν Λορέντζο.
Νίκησε με δυσκολία μια σοβαρή πνευμονία, χάνοντας μέρος του ενός πνεύμονα, κάτι που τον καθιστούσε ευάλωτο σε μολύνσεις σε όλη του τη ζωή. Δούλεψε ως πορτιέρης σε νυχτερινά κέντρα και καθαριστής, πριν αποφοιτήσει ως χημικός.
Συνεργάστηκε στενά με την ακτιβίστρια Έστερ Μπαγιεστρίνο, η οποία βασανίστηκε και εξαφανίστηκε κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας.
Το 1973, αφού χειροτονήθηκε και δίδαξε φιλοσοφία και ψυχολογία, έγινε επαρχιακός προϊστάμενος των Ιησουιτών στην Αργεντινή. Όμως δεν έλειψαν οι κατηγορίες: φέρεται να μην προστάτεψε δύο ιερείς που απήχθησαν και βασανίστηκαν από το καθεστώς. Ο ίδιος υποστήριξε ότι έδρασε μυστικά για την απελευθέρωσή τους.
Η πορεία προς το Βατικανό
Το 1992 γίνεται βοηθός επίσκοπος στο Μπουένος Άιρες και το 1998 Αρχιεπίσκοπος. Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ τον καθιστά καρδινάλιο το 2001. Αρνήθηκε πολλές από τις τιμές του αξιώματος – πετούσε οικονομική θέση και φορούσε ταπεινά ράσα.
Καθιερώθηκε ως φωνή για τους αποκλεισμένους. «Ζούμε στην πιο άνιση περιοχή του κόσμου», έλεγε. «Μεγαλώνει, αλλά η φτώχεια δεν υποχωρεί».
Ως Πάπας, επιχείρησε να γεφυρώσει το Σχίσμα με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Για πρώτη φορά από το 1054, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως παρίσταται στην ενθρόνισή του. Συνεργάζεται με Προτεστάντες, ενώνει τον Ισραηλινό πρόεδρο Πέρεζ με τον Παλαιστίνιο Αμπάς σε κοινή προσευχή και συμβάλλει στην προσέγγιση ΗΠΑ–Κούβας.
Οι θέσεις
Σε θεολογικά ζητήματα, ο Φραγκίσκος παρέμεινε συντηρητικός. Υπέρ της ζωής, κατά των αμβλώσεων, της ευθανασίας και της θανατικής ποινής.
Αντιτάχθηκε στη χειροτονία γυναικών και στην υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, αν και μίλησε θετικά για την αναγνώριση ενώσεων εκτός γάμου.
Συμμετείχε σε πορεία κατά των αμβλώσεων και κάλεσε τους Ιρλανδούς, πριν από σχετικό δημοψήφισμα, να υπερασπιστούν τους πιο ευάλωτους.
Ωστόσο, στο εσωτερικό της Εκκλησίας, προσπάθησε να προωθήσει μια πιο επιεική στάση προς τους διαζευγμένους και επαναπαντρεμένους πιστούς. Αυτό εξόργισε συντηρητικούς που τον κατηγόρησαν ότι υπονομεύει το δόγμα.
Η σκιά των σκανδάλων
Η μεγαλύτερη κρίση αφορούσε το ζήτημα της παιδικής κακοποίησης από κληρικούς.
Το 2018, ο Αρχιεπίσκοπος Βιγκανό τον κατηγόρησε ότι συγκάλυψε τις εγκληματικές πράξεις του καρδιναλίου ΜακΚάρικ.
Ο Φραγκίσκος δέχτηκε σφοδρά πυρά και πολλοί ζητούσαν την παραίτησή του. Τελικά, το 2019 ο ΜακΚάρικ καθαιρέθηκε από το Βατικανό.
Η πανδημία
Κατά την πανδημία, ο Πάπας Φραγκίσκος ακύρωσε τις δημόσιες εμφανίσεις του και δήλωσε ότι ο εμβολιασμός αποτελεί «ηθική υποχρέωση».
Το 2022 έγινε ο πρώτος Πάπας εδώ και έναν αιώνα που κήδεψε τον προκάτοχό του, Βενέδικτο. Παρά τα δικά του σοβαρά προβλήματα υγείας – νοσηλεύτηκε αρκετές φορές με πνευμονία – συνέχισε να εργάζεται για την ειρήνη και τον διαθρησκευτικό διάλογο. Το 2023 ταξίδεψε στο Νότιο Σουδάν και το 2024 πραγματοποίησε ένα πολυήμερο ταξίδι σε Ινδονησία, Παπούα Νέα Γουινέα και Σιγκαπούρη.
Στην περίπτωση της Ουκρανίας, κάλεσε σε τερματισμό του πολέμου, αλλά επικρίθηκε επειδή φάνηκε να υιοθετεί την αφήγηση της Ρωσίας περί πρόκλησης.
Μια Εκκλησία πιο παγκόσμια και ανοιχτή
Ο Πάπας Φραγκίσκος διόρισε πάνω από 140 καρδινάλιους από χώρες εκτός Ευρώπης, διαμορφώνοντας ένα πιο παγκόσμιο κολέγιο εκλεκτόρων για τον επόμενο Ποντίφικα. Δεν έζησε στο Αποστολικό Παλάτι αλλά στον ξενώνα δίπλα του, που είχε χτίσει ο Ιωάννης Παύλος Β΄ – μια συμβολική απόρριψη της μεγαλοπρέπειας.
Όπως έλεγε, «κοίτα το παγώνι: είναι όμορφο από μπροστά, αλλά αν το δεις από πίσω, θα δεις την αλήθεια».
Ήθελε να αποτινάξει την «πνευματική ασθένεια μιας Εκκλησίας που είναι κλεισμένη στον εαυτό της». Προτιμούσε, όπως έλεγε, «μια Εκκλησία τραυματισμένη που βγαίνει στους δρόμους, παρά μια Εκκλησία άρρωστη και απομονωμένη».
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
